Rajchandra Santvani 18

Author(s): Tarbahen Acharya
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir

Page 32

શ્રીમદ્રના પ્રેરક પ્રસંગો
૨૫ લૅડસ્ટનની પોતાના પતિ પ્રત્યેના પ્રેમની સ્તુતિ શ્રીમદ્ આગળ કરવા લાગ્યા. ગાંધીજીએ ક્યાંક વાંચેલું. આમની સભામાં પણ મિસિસ ગ્લૅડસ્ટન પોતાના પતિને ચા બનાવીને પાતાં. આ વસ્તુનું પાલન આ નિયમબદ્ધ દંપતીના જીવનનો એક નિયમ થઈ પડ્યો હતો. શ્રીમદ્ આ સાંભળી કહે:
‘‘એમાં તમને મહત્ત્વનું શું લાગે છે ? મિસિસ ગ્લૅડસ્ટનનું પત્નીપણું કે સેવાભાવ? જો તે બાઈ લૅડસ્ટનનાં બહેન હોત તો ? અથવા તેની વફાદાર નોકર હોત ને તેટલા જ પ્રેમથી ચા આપત તો? એવી બહેનો, એવી નોકરોનાં દૃષ્ટાન્તો આપણને આજે નહીં મળે ? અને નારીજાતિને બદલે એવો પ્રેમ નર જાતિમાં જોયો હોત તો તમને સાનંદાશ્ચર્ય ન થાત? હું કહું છું તે વિચારજે.''
આ પ્રસંગ બાબતમાં ગાંધીજી લખે છેઃ
“રાયચંદભાઈ પોતે વિવાહિત હતા. એ વેળા તો મને તેમનું વચન કઠોર લાગેલું એવું સ્મરણ છે. પણ તે વચને મને લોહચુંબકની જેમ પકડ્યો. પુરુષ ચાકરની એવી વફાદારીની કિંમત પત્નીની વફાદારી કરતાં તો હજાર ગણી ચડે. પતિપત્ની વચ્ચે ઐક્ય હોય, એટલે તેમની વચ્ચે પ્રેમ હોય એમાં આશ્ચર્ય નથી. નોકર-શેઠ વચ્ચે તેવો પ્રેમ કેળવવો પડે. દિવસે દિવસે કવિના વચનનું બળ મારી આગળ વધતું જણાયું.”
એક વખત કવિઠાના નિશાળિયાઓ વગડામાં બોધ સાંભળવા આવ્યા હતા. શ્રીમદે તેમને પૂછ્યું: ‘છોકરાઓ, એક પ્રશ્ન પૂછું છું તેનો જવાબ તમે આપશો ?'' છોકરાઓએ કહ્યું: “હા જી.''