________________
૩૯
શ્રીમન્ની અમૃત પ્રસાદી વર્તમાન આ કાળમાં, મોક્ષમાર્ગ બહુ લોપ,
ગુરુ શિષ્ય સંવાદથી, કહીએ તે અગોપ્ય. આ ૧૪ર ગાથાઓ દરેક માણસે સમજવા જેવી છે. તત્ત્વજ્ઞાનથી ભરપૂર ગુરુ-શિષ્યના સંવાદરૂપે પ્રગટ કરવામાં આવી છે. પરંતુ એ વિષય દાર્શનિક, તર્કપ્રધાન અને જૈન સંપ્રદાય સિદ્ધ હોવાથી તેનો રસાસ્વાદ અનુભવવા માટે જૈન પરિભાષા અને જૈન તત્ત્વજ્ઞાનના સ્પષ્ટ સંસ્કારો મેળવવા આવશ્યક છે. આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્રની થોડીક ગાથાઓનો અહીં આપણે પરિચય કરશું.
બંધ મોક્ષ છે કલ્પના ભાખે વાણી માંહી;
વર્તે મોહાવેશમાં શુષ્કજ્ઞાની તે આંહી. ૫ બંધમોક્ષ માત્ર કલ્પના છે, એવાં નિશ્ચય વાક્ય માત્ર વાણીમાં બોલે છે, અને તરૂપ દશા થઈ નથી, મોહના પ્રભાવમાં વતે છે. એ અહીં શુષ્ક જ્ઞાની કહ્યા છે.
વૈરાગ્યાદિ સફળ તો, જે સહ આતમજ્ઞાન,
તેમ જ આતમજ્ઞાનની, પ્રાપ્તિ તણાં નિદાન ૬ વૈરાગ્ય, ત્યાગ, દયા આદિ અંતરંગ વૃત્તિવાળી ક્રિયા છે તે જો સાથે આત્મજ્ઞાન હોય તો સફળ છે. અર્થાત્ ભવનું મૂળ છેદે છે. એટલે જીવમાં પ્રથમ એ ગુણો આવ્યેથી સદ્ગુરુનો ઉપદેશ તેમાં પરિણામ પામે છે. ઉજ્જવળ અંતઃકરણ વિના સગુરુનો ઉપદેશ પરિણમતો નથી.
જ્યાં જ્યાં જે જે યોગ્ય છે, તહાં સમજવું તે; ત્યાં ત્યાં તે તે આચરે, આત્માથી જન એહ - ૮
