Book Title: Punchaastikaai Sangrah
Author(s): Kundkundacharya,
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
View full book text
________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
२२८]
पंचास्तिकायसंग्रह
[भगवानश्रीकुन्दकुन्द
जो सव्वसंगमुक्को णण्णमणो अप्पणं सहावेण। जाणदि पस्सदि णियदं सो सगचरियं चरदि जीवो।।१५८ ।।
यः सर्वसङ्गमुक्तः अनन्यमनाः आत्मानं स्वभावेन। जानाति पश्यति नियतं स: स्वकचरितं चरित जीवः।। १५८ ।।
स्वचरितप्रवृत्तस्वरूपाख्यानमेतत्।
यः खलु निरुपरागोपयोगत्वात्सर्वसङ्गमुक्तः परद्रव्यव्यावृत्तोपयोगत्वादनन्यमना: आत्मानं स्वभावेन ज्ञानदर्शनरूपेण जानाति पश्यति नियतमवस्थितत्वेन, स खलु स्वकं चरितं चरति जीवः। यतो हि दृशिज्ञप्तिस्वरूपे पुरुषे तन्मात्रत्वेन वर्तनं स्वचरितमिति।।१५८ ।।
......
गाथा १५८
अन्वयार्थः- [ यः ] जो [ सर्वसङ्गमुक्तः ] सर्वसंगमुक्त और [ अनन्यमनाः ] अनन्यमनवाला वर्तता हुआ [ आत्मानं ] आत्माको [ स्वभावेन ] [ ज्ञानदर्शनरूप] स्वभाव द्वारा [ नियतं] नियतरूपसे [स्थिरतापूर्वक] [जानाति पश्यति] जानता-देखता है, [स: जीवः ] वह जीव [स्वकचरितं] स्वचारित्र [ चरित ] आचरता है।
टीका:- यह, स्वचारित्रमें प्रवर्तन करनेवालेके स्वरूपका कथन है।
___ जो [जीव ] वास्तवमें 'निरुपराग उपयोगवाला होनेके कारण सर्वसंगमुक्त वर्तता हुआ, परद्रव्यसे व्यावृत्त उपयोगवाला होनेके कारण अनन्यमनवाला वर्तता हुआ , आत्माको ज्ञानदर्शनरूप
१। निरुपराग=उपराग रहित; निर्मळ; अविकारी; शुद्ध [ निरुपराग उपयोगवाला जीव समस्त बाह्य-अभ्यंतर संगसे शून्य है तथापि निःसंग परमात्माकी भावना द्वारा उत्पन्न सुन्दर आनन्दस्यन्दी परमानन्दस्वरूप सुखसुधारसके आस्वादसे, पूर्ण-कलशकी भाँति, सर्व आत्मप्रदेशमें भरपूर होता है।]
२। प्रावृत्त विमुख हुआ; पृथक हुआ; निवृत्त हुआ ; निवृत्त; भिन्न।
३। अनन्यमनवाला जिसकी परिणति अन्य प्रति नहीं जाती ऐसा। [ मन=चित्त; परिणति; भाव]
सौ-संगमुक्त अनन्यचित्त स्वभावथी निज आत्मने जाणे अने देखे नियत रही, ते स्वचरितप्रवृत्त छ। १५८ ।
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com

Page Navigation
1 ... 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293