Book Title: Punchaastikaai Sangrah
Author(s): Kundkundacharya, 
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust

View full book text
Previous | Next

Page 255
________________ २२६ ] Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates पंचास्तिकायसंग्रह जो परदव्वम्हि सुहं असुहं रागेण कुणदि जदि भावं । सो सगचरित्तभट्ठो परचरियचरो हवदि जीवो ।। १५६ । यः परद्रव्ये शुभमशुभं रागेण करोति यदि भावम् । स स्वकचरित्रभ्रष्टः परचरितचरो भवति जीवः ।। १५६ ।। परचरितप्रवृत्तस्वरूपाख्यानमेतत्। [ भगवान श्री कुन्दकुन्द यो हि मोहनीयोदयानुवृत्तिवशाद्रज्यमानोपयोगः सन् परद्रव्ये शुभमशुभं वा भावमादधाति, स स्वकचरित्रभ्रष्टः परचरित्रचर इत्युपगीयते; यतो हि स्वद्रव्ये शुद्धोपयोगवृत्तिः स्वचरितं परद्रव्ये सोपरागोपयोगवृत्तिः परचरितमिति ।। १५६ ।। गाथा १५६ अन्वयार्थः- [ यः] जो [ रागेण ] रागसे [ - रंजित अर्थात् मलिन उपयोगसे ] [ परद्रव्ये ] परद्रव्यमें [ शुभम् अशुभम् भावम् ] शुभ या अशुभ भाव [ यदि करोति ] करता है, [ स जीवः ] वह जीव [ स्वकचरित्रभ्रष्टः ] स्वचारित्रभ्रष्ट ऐसा [ परचरितचरः भवति ] परचारित्रका आचरण करनेवाला है। टीका :- यह, परचारित्रमें प्रवर्तन करनेवालेके स्वरूपका कथन है। जो [जीव] वास्तवमें मोहनीयके उदयका अनुसरण करनेवाली परिणतिके वश [ अर्थात् मोहनीयके उदयका अनुसरण करके परिणमित होनेके कारण ] रंजित - उपयोगवाला [ उपरक्तउपयोगवाला ] वर्तता हुआ, परद्रव्यमें शुभ या अशुभ भावको धारण करता है, वह [ जीव ] स्वचारित्रसे भ्रष्ट ऐसा परचारित्रका आचरण करनेवाला कहा जाता है; क्योंकि वास्तवमें स्वद्रव्यमें शुद्ध-उपयोगरूप परिणति वह स्वचारित्र है और परद्रव्यमें 'सोपराग - उपयोगरूप परिणति वह परचारित्र है।। १५६ ।। १। सोपराग=उपरागयुक्त; उपरक्त; मलिन; विकारी; अशुद्ध [ उपयोगमें होनेवाला, कर्मोदयरूप उपाधिके अनुरूप विकार (अर्थात् कर्मोदयरूप उपाधि जिसमें निमित्तभूत होती है ऐसी औपाधिक विकृति) वह उपराग है । ] जे रागथी परद्रव्यमां करतो शुभाशुभ भावने, ते स्वकचरित्रथी भ्रष्ट परचारित्र आचरनार छे । १५६ । Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com

Loading...

Page Navigation
1 ... 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293