Book Title: Pravachan Sara Tika athwa Part 02 Charitratattvadipika
Author(s): Shitalprasad
Publisher: Mulchand Kisandas Kapadia

View full book text
Previous | Next

Page 351
________________ ३३२] श्रीप्रवचनसारटोका। कहना चाहिये । तैसे ही इन भावोंमें परिणमन करनेवाले जीव भी संसार रूप जानने । अनेक अभव्य जीव मिथ्याश्नहानकी गांठको न खोलते हुए मुनि होकर भी पुण्य वांध नौ ग्रेवेयक तक चले जाते हैं, परन्तु मोक्षके मार्गको न पाकर कभी भी चतुर्गति भ्रमणसे छुटकारा नहीं पाते हैं। वास्तवमें मिथ्यादर्शन, मिथ्याज्ञान और मिथ्याचारित्र ही संसारतत्त्व है । जैसा कहा है सदृष्टिज्ञानवतानि धर्म धर्मेश्वरी विदुः ।। यदोयप्रत्यनीकानि भवन्ति भवपद्धतिः ॥ ३ ॥ भावार्थ-तीर्थकरोंने सम्यग्दर्शन, सम्यग्ज्ञान और सम्यग्चारित्रको धर्म कहा है, जब कि इनके उलटे मिथ्यादर्शन, मिथ्याज्ञान और मिथ्याचारित्र संसारकी परिपाटिको बढ़ानेवाले हैं । ___ श्री अमितिगति भहाराजने सुभाषित रत्नसंदोहमें संसारतत्त्व इस तरह बताया हैयादमध्यानतपोन्नतादयो गुणाः समस्ता न भवन्ति सर्वथा । दुरन्तमिथ्यात्त्वरजोहतात्मनो रजोयुतालावुगतं यथा पयः ॥१३७१ भावार्थ-जिसकी आत्मामें दुःखदाई मिथ्यादर्शनरूपी रज़ पड़ी हुई है उसकी आत्मामें जैसे रजसे भरी हुई तूम्बीमें जलकी स्वच्छता नहीं झलकती है वैसे दया, संयम, ध्यान, तप व व्रतादि गुण सर्व ही सर्वथा नहीं प्रगट हो सक्ते हैं धातु धर्म दशधा तु पावनं करोतु भिक्षाशनमस्तदूषणम् । तनोतु योगं धृतचिंत्तचिस्तर तथापि मिथ्यात्त्वयुतो न मुच्यते १४२ दातुं दानं बहुधा चतुर्विधं करोतु पूजामतिभक्तितोऽहताम् । दधातु शीलं तनुतामभोजनं तथापि मिथ्यात्त्ववंशो न सिद्धयति१४३

Loading...

Page Navigation
1 ... 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384