Prashna Vyakaran Sutra

Author(s): Chotalal Muni
Publisher: Laghaji Swami Pustakalay

Page 165

૧૪૮ શ્રી પ્રક્ષવ્યાકરણ સૂત્ર કરવું નહિ, ભેદન કરવું નહિ, જુગુપ્સા વૃત્તિથી સ્વ-પરના આત્મા અર્થ વર્તવું નહિ. એ પ્રમાણે શ્રોત્રંદ્રિય ભાવનાથી જે ભાવિત થાય છે તેને અંતરાત્મા મનેસ-અમનેશ અને શુભ-અશુભ (શબ્દો) પ્રત્યે રાગદ્વેષને સંવરનાર, સાધુ, મન-વચન-કાયાને સંવૃત્ત કરનાર અને ઇંદ્રિનું રૂધના કરનાર હાઈ ધર્મને આચરે છે.
બીજી ભાવનાએ ચક્ષુ ઇદ્રિએ કરીને રૂપ (સ્ત્રી-પુરૂષના) જતાં તેને સંવૃત્ત કરવી. (તે રૂપ કેવાં) મને,
સુંદર, સચિત્ત-સચિત્ત-મિશ્ર કાષ્ટકમનાં, વસ્ત્રનાં, ચિત્રનાં, . લેપકમનાં, પત્થરનાં, દાંતનાં રૂપ; પાંચવર્ણ સહિત અનેક
આકારે સંસ્થિત, ગ્રથિત (ગુંથેલાં), વેષ્ટિત (વીંટેલાં), પૂરત (ભરીને બનાવેલાં), સાંધીને બનાવેલાં (ચંદરવા વગેરે), અનેક પ્રકારની તથા નયન–મનને સુખ કરનારી ગુંથેલી (પુષ્પની) માળાઓનાં રૂપ; વનખંડ, પર્વત, ગામ, આગર, મગર, પાણીની ખાઈ, કમળયુક્ત ગેળ વાવ,
ખુણી વાવ, લાંબી વાવ, વાંકી-ચૂકી નહેર, સરોવર પંક્તિ (એકમાંથી બીજામાં અને બીજામાંથી ત્રીજામાં પાણી વહે તેવાં તળાવોની હાર), સમુદ્ર, ધાતુની ખાણ, ગઢ ફરતી ખાઈ નદી, કુદરતી સરોવર, દેલું તળાવ, વિકસિત પુષ્પ-ઉત્પલ-કમળથી શોભતા અને અનેક પ્રકારનાં પક્ષીઓનાં જોડાં જેમાં વિચરી રહ્યા છે તેવા બાગબગીચાનાં રૂપ; સુંદર મંડપ, વિવિધ ભવન, તોરણ, મૂતિઓ, દહેરાં, સભા, પરબ, પરિવ્રાજકનાં વસતીસ્થાન, રૂડાં શયર્ન-આસન, પાલખી, રથ, ગાડાં, યાન, યુગ્ય (એક પ્રકારનું વાહન,