Prakrit Vyakaranam

Author(s): Salila Nayak
Publisher: Pratibha Prakashan

Page 257

परिशिष्टम् - २ क्रियारूपम्
प्राकृतभाषायाम् क्रियारूपेषु निम्नलिखित विशेषतामेतादृशम् (१) द्विवचनस्याभावः (२) आत्मनेपदपरस्मैपदयोः प्रायतः एकीकरणता। (३) दशलकारस्य स्थाने, पञ्चलकाराणाम् प्रयोगः दृश्यते - लट्, लट्,
लोट, लङ्, लुङ्। (४) कर्तृवाच्य तथा कर्मवाच्ये प्रायतः समानता। (५) ध्वनि परिवर्तनत्वात् भिन्न क्रियारूपेषु समानता। (६) प्रायतः सर्वेषु गणेषु एकरूपाणि।
कर्तृवाच्यस्य क्रियारूपम्
___ हो, हुव (भू) धातु वर्तमानकाल ए.व.
ब.व. प्र.पु. होइ, हुबइ, होए, हुवए (माहा.) होन्ति हुवन्ति (माहा.), भौन्ति (शौ.)
होज्जइ, होज्जाइ, होज्ज, होज्जा होज्यन्ति, होज्ज, हज्जा
(माहा.) भोदि. (शौर.) म.पु. होसि, हुबसि, होस हुवस होह, हुवह, होहित्था, हुवहित्था
(माहा.) होज्जसि, होज्जासि, (माहा.) होज्जित्था, होज्ज,
होज्ज, होज्जा, भोसि (शौ.) होज्जा उ.पु. होमि, हुवमि, हुवामि (माहा.) होमो, हविमो, हवामो, होमु, हविमु,
होज्जमि, होज्जामि, होज्ज, हवामु, होम, हविम, हवाम (माहा.) भोमि (शौ.)
होज्जमो, होज्जामो, होज्जमु, होज्जामु, होज्जम, होज्जाम, होज्ज, होज्जा, (माहा.) भोगो, भोमु,
भोम (शौ.) भविष्यत्काल (संस्कृतस्य लुट् तथा लृट् लकारयोः स्थानेयोः)
ब.व. प्र.पु. होहिइ, हुवहिइ, होज्ज, होज्जा होहिन्ति, हवहिन्ति, होजहिन्ति,
ए.व.