________________
જુલાઈ, ૨૦૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
- ૧૯
ઉશ્કેરું છું?
શરણ રહી પ્રભુ ચરણે વંદુ, ભવજલ પાર ઉતારો; ૧૩. હું કાયદાનું પાલન કરું છું? સમાજની પ્રગતિમાં રસ લઉં કર જોડી પ્રભુ વીનવું તમને સંકટ સર્વ નિવારો છું? મારો કર ભરું છું? સંપ-સુમેળ અને ન્યાયનું વાતાવરણ અપરાધ ક્ષમા કરો મારો, પ્રભુજી...૨ ફેલાવવામાં હું ફાળો આપું છું?
૨. અધ્યાત્મ સાધના (Retreat) દ્વારા આત્મદર્શન ૧૪. હું બીજાંઓ આગળ ઈસુની વાત કરું છું? મારા દ્વારા હું ખ્રિસ્તી ધર્મમાં અધ્યાત્મ સાધનાનું ઘણું મહત્ત્વ છે. અંગ્રેજીમાં એમને ઈસુની ઓળખ કરાવું છું? અન્ય ધર્મના લોકોની આગળ તેને રીટ્રીટ (Retreat) કહેવામાં આવે છે. મૂળ તો આ શબ્દ લશ્કર ઈસુપથી તરીકે મારી કેવી છાપ છે? હું ઈસુનું નામ બદનામ થાય સાથે સંકળાયેલો છે. યુદ્ધ વખતે કોઈ લશ્કર યૂહની દૃષ્ટિએ પીછેહઠ એવું કાંઈ કરું છું?
કરે તેને “રીટ્રીટ' (Retreat) કહેવામાં આવે છે. અહીં તેનો અર્થ ૧૫. મારી ખોટી વૃત્તિઓ કામ, ક્રોધ, લોભ, અભિમાન, સાંસારિક કે ભૌતિક જગતમાંથી પીછેહઠ કરીને ઈશ્વરાભિમુખ બનવું અદેખાઈને હું અંકુશમાં રાખું છું? છાકટા થવાની હદ સુધી દારૂ કે અધ્યાત્મ માર્ગે આગળ વધવું તેમ થાય છે. આવી રીટ્રીટ એક પીઉં છું? એનાથી મારા કુટુંબને નુકસાનમાં ઉતારું છું? અન્ય દિવસથી માંડીને એક, બે, ત્રણ કે ચાર અઠવાડિયા સુધીની હોય વ્યસનોની બાબતમાં હું વિવેક જાળવું છું.
છે. આ દિવસો દરમ્યાન એકાંત સેવીને સાધકે પોતાનું ૧૬. મારો સમય અને મારી શક્તિઓ હું કેવી રીતે વાપરું છું? મેં આત્મનિરીક્ષણ કરવાનું હોય છે. ખ્રિસ્તી ધર્મના જાણીતા સંત એમનો સદુપયોગ કર્યો છે? મારા સમય ને શક્તિઓને મેં વેડફી ઈગ્નાસે ૧૫૨૨માં “અધ્યાત્મ સાધના' પોથીની રૂપરેખા તૈયાર કરી નાખ્યા છે? હું આળસુ છું?
હતી અને તેનું આખરી રૂપ ૧૫૪૧માં તૈયાર કર્યું હતું. આમાં ૧,૨,૩ ૧૭. જીવનમાં દુ:ખોને મેં શાંતિથી સ્વીકારી લીધાં છે? અને ૪ સપ્તાહ સુધીની અધ્યાત્મ સુધીની સાધના કેવી રીતે કરવી તે મુસીબતોમાં મેં ધીરજ રાખી છે? ઈસુનાં કષ્ટોમાં જે કાંઈ ખૂટતું સમજાવ્યું છે. દુન્યવી નામના ને માનપાન પડ્યા છે તે ખરેખર એક હોય તે મારે મારાં દુ:ખો દ્વારા પૂરું કરવાનું છે એ હું બરોબર સમજ્યો ઘેલછા છે તે સત્ય સમજાવવાનો આ સાધનાનો ઉદ્દેશ છે. આ
સાધનામાં પણ ઝીણવટથી પોતાના સમગ્ર જીવનનું નિરીક્ષણ કરીને ૧૮. મારા શરીરને મેં પવિત્ર આત્માના પાવન મંદિર તરીકે જોયું કરેલાં પાપોનું પ્રાયશ્ચિત કરવાનું છે. સાધકમાં પાપનું તીવ્ર ભાન છે? એને શુદ્ધ રાખવાનો મેં પ્રયત્ન કર્યો છે? ખરાબ વિચારો, શબ્દો જગાડી તેનામાં જીવનનું આમૂલ પરિવર્તન પ્રેરવાનો હેતુ છે. પાપથી કે કાર્યો થકી મેં એને ભ્રષ્ટ કર્યું છે? મારા લગ્નજીવનને મેં કોઈ પણ મુક્ત થયેલ સાધકે ઈસુના ચરણે જઈ પોતાનું સમગ્ર જીવન ઈસુને રીતે અપવિત્ર કર્યું છે?
સમર્પણ કરીને તેમને પગલે ચાલવાની પ્રતિજ્ઞા લેવાની છે. પોતાની આત્મનિરીક્ષણ કર્યા પછી વ્યક્તિએ પોતાના જીવનમાં સુધારો આસક્તિઓ અને પાપોને આત્મનિરીક્ષણથી દૂર કરી શકાય છે. આત્મલાવવાનો વિચાર કરવો જોઈએ. તે માટે તે કયા કયા પગલાં લેશે નિરીક્ષણ માત્ર સાધનાના સમયે નહિ, પણ સાધના પછી પણ અને પોતાના પાપોના પ્રાયશ્ચિત તરીકે શું કરશે એનો નિર્ણય લેવો રોજિંદા જીવનમાં ઘણું ઉપયોગી નીવડે તેમ છે. “દેનિક ખાસ આત્મ જોઈએ. એ પછી પસ્તાવાની અને નિશ્ચયની પ્રાર્થના આ રીતે બોલવી: નિરીક્ષણ' સંત ઈગ્નાસનું વિશિષ્ટ પ્રદાન કહી શકાય. તેમાં દિવસના
હે મારા પરમેશ્વર, તમે મારા પ્રેમાળ પિતા છો. તમારી વિરુદ્ધ ત્રણ કાળ પૈકી બે વાર આત્મનિરીક્ષણ કરવાનું હોય છે-(૧) પ્રાત:કાળે જઈને મેં પાપ કર્યા છે. હું બહુ દુ:ખી છું. કારણ કે મારા પાપને જે પાપ કે અવગુણ દૂર કરવાનો હોય તેનો ઉઠતાંની સાથે જ નિશ્ચય લીધે જ પ્રભુ ઇસૂ કૂસ પર મરી ગયા. તેથી હું પાપને ધિક્કારું છું. કરવો (૨) મધ્યાહ્ન કાળે જમ્યા પછી પોતે પેલા પાપ કે અવગુણનો તમારા પર પ્રેમ રાખવા ઈચ્છું છું અને ફરી પાપ નહીં કરવાનો દઢ કેટલી વાર ભોગ બન્યો તે યાદ કરી તેમાં સુધરી જવા ઈશ્વરની કૃપા નિશ્ચય કરું છું.
માગવી (૩) સંધ્યાકાળે બીજી વારનું આત્મનિરીક્ષણ કરવું. પેલા છેલ્લે નીચેનું ભજન પણ ગાઈ શકાય:
પાપ કે અવગુણમાં પોતે કેટલીવાર પડ્યો તેટલાં ટપકાં કે લીટીઓ અપરાધ ક્ષમા કરો મારો, પ્રભુજી મનમંદિરે પધારો.
કરી ગણતરી કરવી. રવિવારથી શનિવાર સુધી દરેક દિવસ માટે મારા મનમંદિરે પધારો...ટેક
બબ્બે લીટીઓ કાગળમાં દોરી ટપકાં કે લીટીઓ આલેખવી. સામાન્ય નિંદિત કર્મો જે મેં કીધાં, તે પ્રભુ સર્વ નિવારો;
આત્મ નિરીક્ષણમાં વિચાર, વાણી અને કર્મથી થતાં પાપો વિશે દાસ તણું રક્ષણ કરવાનો છે પ્રભુ ધર્મ તમારો.
ચિંતન કરીશું. ચોથા સપ્તાહની સાધના દરમ્યાન ઈસુ ખ્રિસ્તના અપરાધ ક્ષમા કરો મારો. પ્રભુજી...૧
જીવનના લગભગ ૫૦ જેટલા પ્રસંગોને યાદ કરીને તેની પર ચિંતન
