________________
જુલાઈ, ૨૦૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
૨૯
અષ્ટપ્રકારી પૂજાની કથાઓ 'T આચાર્યશ્રી વાત્સલ્યદીપસૂરીશ્વરજી
૩ પુષ્પપૂજા કથા ભારતવર્ષમાં ધર્મની અનોખી પરંપરા છે. આ દેશના એક છેડાથી લીલાવતીને જિનમતિની આ પુષ્પપૂજાની ભાવના સહેજ પણ બીજા છેડા સુધી સંતો હંમેશાં સંસ્કાર વેરે છે અને સમાજ તે ઝીલે છે. ગમતી નહીં. તે તો કહેતી કે, “પુષ્પો માનવીના દેહને શણગારવા
કોઈએ કહ્યું છે, જો આ દેશમાં ધર્મ ન હોત તો સંતોષ અને માટે છે.” ફૂલની માળા પહેરવી, અંબોડામાં ફૂલ નાખવાં, ગજરા આનંદ ન હોત.
પહેરવા લીલાવતીને ખૂબ ગમતું. ધર્મના સંસ્કારનું ફળ એટલે સંતોષ.
જિનમતિ ફૂલો લઈ જઈને ભગવાનને ચડાવતી એ લીલાવતીને એવી જ એક સુંદર કથા છે.
ખટકતું હતું. ઉત્તર મથુરામાં વિનયરત્ન નામનો વ્યાપારી રહે.
એક દિવસ ભગવાનને ચઢાવવા માટે જિનમતિએ સુંદર મજાનો વિનયરત્નને બે પત્નીઓ હતી. એક જિનમતિ અને બીજી ફૂલહાર બનાવ્યો. લીલાવતી.
મોટા ફૂલહારમાં વિવિધ રંગી પુષ્પો ઉમેર્યા. દેરાસર જતાં પહેલાં જિનમતિ ધાર્મિક ભાવનાથી છલકાતી હતી. તેને દિવસ રાત બીજી તેયારી કરીને તે સ્નાન કરવા માટે અંદરના ખંડમાં ગઈ. પ્રભુભક્તિ કરવાનું ગમતું. કોઈને મદદ કરવાનું ગમતું. પોતાના લીલાવતીએ તે ફૂલહાર જોયો. લીલાવતીને આટલો મોટો ફૂલહાર પતિની સેવા કરવાનું ગમતું.
ભગવાનને ચડાવી દેવામાં આવશે તે વિચારથી જ કંઈકને કંઈક લીલાવતી ખૂબ શોખીન હતી. તેને સુંદર વસ્ત્રો ગમતાં. અલંકારો થઈ ગયું. જિનમતિ અંદરના ખંડમાં હતી તે જ વખતે લીલાવતીએ ગમતાં. સ્થળે સ્થળે ફરવું ગમતું. પોતાના રૂપની કોઈ પ્રશંસા કરે તે હાર ઊંચકીને દૂર ફંગોળી દીધો. તો તે ખુશ થઈ જતી.
લીલાવતીએ જેવો હાર ફંગોળ્યો તે જ વખતે તે થથરી ગઈ. લીલાવતી વિનયરત્નને હંમેશાં કહેતી, ‘તમે મને ફરવા લઈ લીલાવતીએ જેવો હાર ઊંચકીને ફંગોળ્યો તે વખતે તેણે પોતાના જાઓ.’ વિનયરત્ન લીલાવતીને ખૂબ પ્રેમ કરતો હતો. એ હાથમાં હારને બદલે મોટા ફણીધર સાપને જોયો! લીલાવતીની તમામ ઇચ્છા પૂરી કરતો. લીલાવતી કહે ત્યાં ફરવા એ સાપનો ફૂંફાડો પણ સંભળાયો. લઈ જતો. લીલાવતી જે માગે તે લાવી આપતો. લીલાવતી એમ લીલાવતીના ગળામાંથી ચીસ નીકળી ગઈ. કહેતી કે આ ઘરમાં મારું રાજ ચાલે છે.
લીલાવતી બિલકુલ ડઘાઈ ગઈ. તેને થયું કે પૂજા માટેનો આ. - જિનમતિ એટલું જ ઇચ્છતી કે વિનયરત્ન પોતાનાથી ખુશ રહે. હાર ફંગોળીને તેણે ગંભીર ભૂલ કરી છે. તેને પારાવર પસ્તાવો તે એમ માનતી કે પ્રભુની અને પતિની સેવા કરવી જોઈએ. લીલાવતી થવા માંડ્યો. તે રડી પડી. એ જ દિવસે કેટલાક મુનિવરો તેના ઘરે કહે, ‘તું સાવ જૂનવાણી છે.'
ભિક્ષા માટે પધાર્યા. જિનમતિ કહે, “હું જેવી છું, તેવી છું અને ખૂબ સુખી છું.”
લીલાવતી મુનિજનો પાસે હાથ જોડીને ઊભી રહી ગઈ. તેણે લીલાવતી મજાકમાં હસી પડતી.
પોતે કરેલી ભૂલનો એકરાર કર્યો. જિનમતિ રોજ સવારે ઊઠતી અને સ્નાન કરીને દેરાસરમાં મુનિવરે કહ્યું, “બેન, તેં જે કર્યું તે તારી ભૂલ છે. એક તો તારી ભગવાનની પૂજા કરવા ચાલી જતી. ભગવાનની પૂજા કર્યા પછી મોટી બેન સમાન જિનમતિ જે શુભ કામ કરતી હતી તેમાં તે અંતરાય છેલ્લે તે પ્રભુની પુષ્પપૂજા કરતી. તેને પુષ્પપૂજા કરવાનો અનોખો કર્યો. બીજું, પુષ્પપૂજા માટેનો હાર તિરસ્કારથી ફંગોળ્યો. પ્રભુની ભાવ થતો.
પૂજાનો ચમત્કાર ગજબ હોય છે. આમ છતાં પણ તે તારી ભૂલનો તે દરરોજ ઉદ્યાનમાં જતી. સુંદર મજાનાં પુષ્પો ચૂંટીને લઈ એકરાર કર્યો, તે સારું કર્યું. આમ કરવાથી તું ચીકણા કર્મમાંથી બચી ગઈ આવતી. સુગંધથી છલકાતાં એ પુષ્પો નિર્મળ જળથી ધોતી. સુંદર છે. આ તે સારું કર્યુ છે. હવે જો તું સ્વયં ભાવપૂર્વક પ્રભુની પુષ્પપૂજા કરશે પાત્રમાં મૂકતી. તેના પર સ્વચ્છ વસ્ત્ર ઢાંકી દેતી. જિનમંદિરમાં તો તારો આત્મા એકદમ વિશુદ્ધ બની જશે. તારું કલ્યાણ થશે.” જતી ત્યારે એ સુગંધી પુષ્પોથી પ્રભુની પૂજા કરીને આનંદ પામતી. મુનિવર ચાલ્યા ગયા. તેને થતું કે આ શુભ કાર્ય કરીને પોતાનું માનવજીવન તે સફળ કરી લીલાવતી એ દિવસથી ધાર્મિક બની ગઈ. તેણે પ્રભુની પુષ્પપૂજા રહી છે.
કરવાનો સંકલ્પ લીધો.
