________________
૧૪.
પ્રબુદ્ધ જીવન
માર્ચ, ૨૦૧૬
એક વર્ષ સુરેન્દ્રનગરમાં ખૂબ ઓછો વરસાદ થયો. સુરેન્દ્રનગર, વરસાદ પડ્યો અને તળાવ ભરાઈ ગયું. વઢવાણ, જોરાવરનગર, રતનપરને પાણી પૂરું પાડતો ડેમ ધોળીધજા પછી તો જયનારાયણ વ્યાસજીએ વધારે ભેટો આપી. નિગમના ડેમ આખો ખાલી. વઢવાણ મહાજને વિચાર્યું કે સામાન્ય રીતે ડેમમાં પ્લાનમાં થોડો ફેરફાર કર્યો. ધોળીધજા ડૅમને નિગમના પાણીથી પાણી હોય એટલે એનો કાંપ કાઢી ન શકાય. આ વખતે ડેમ ખાલી બારે માસ પૂરો ભરેલો રાખવાનું નક્કી કર્યું. આ ડેમમાંથી નહેરો છે, તો કાંપ કાઢવો જોઈએ. એ ડેમ તો એટલો મોટો કે સંસ્થાઓના અને પાઈપ લાઈનો વતી આજુબાજુના ગામોમાં ખેતી અને પીવાનું ગજા બહારની વાત. માટે સરકારને અરજી કરી.
પાણી પૂરું પાડવામાં આવ્યું. આજે (ઈ. સ. ૨૦૧૪માં) આ ડેમ બારે એક વખત સમય લઈને ટ્રસ્ટીઓ સરદાર સરોવર નિગમનાં માસ ભરેલો રહે છે. સુરેન્દ્રનગરની પ્રજાને બે પ્રધાનોએ અને ગુજરાત તત્કાલીન ચેરમેન ભૂપેન્દ્રસિંહજી ચુડાસમાને મળવા ગયા. સરકારે મોટી ભેટ આપી.
વઢવાણ મહાજન કે લીંબડી સેવા મંડળમાં કોઈપણ વ્યક્તિ આ ઈશ્વરીય ભેટની પાછળ દશ વર્ષોની મહેનત હતી. એ હવે રાજકારણી કે લાગવગવાળા નહીં. બધાં જ નિષ્ઠાથી ચૂપચાપ કામ પછીના લેખોમાં વર્ણવી છે. કરે. ભૂપેન્દ્રસિંહજી સાથે કોઈ આગળની ઓળખાણ નહિ. કોઈને અમારી સંસ્થાઓએ તો લગભગ ૪૦-૫૦ ગામોના તળાવો ખબર નહિ ચેરમેન સાહેબ કેવો જવાબ આપશે.
ખોદાવ્યાં. આજે તો ગુજરાત સરકારે એ કામ મોટા પાયે ઉપાડી પાંચ મિનિટની મીટિંગમાં ચૂડાસમાજીએ જવાબ આપ્યો: લીધું છે. દર વર્ષે સેંકડો તળાવો ખોદાવાઈ રહ્યાં છે. અત્યાર સુધીમાં ‘આપની વાત વ્યાજબી છે. આ સૂચન નહીં સ્વીકારવા માટે કોઈ હજારો તળાવો ખોદાવાઈ ગયાં. સરકારના જે કોઈ પ્રોજેક્ટમાં માટી કારણ નથી; પરંતુ આમાં રૂપિયા ૧ કરોડ ઉપરનો ખર્ચ છે. જોઇએ-તે બને ત્યાં સુધી સુકાયેલાં તળાવોમાંથી જ લેવામાં આવે પ્રધાનશ્રીની મંજૂરી લેવી પડે.” ભૂપેન્દ્રસિંહજીએ ત્યારે જ પ્રધાનશ્રીને છે. ફોન કર્યો. એ વખતે મોટી સિંચાઈ અને સરદાર સરોવર નિગમના મે, ૨૦૦૫ મહિનામાં બધાં ગુજરાતી છાપાંઓમાં સમાચાર પ્રધાન શ્રી જયનારાયણ વ્યાસ હતા. એમણે હા પાડી; અને તરત આવેલા. ૨૦૦૪-'૦૫ માં ખેતી ઉત્પાદન આગલા વર્ષ કરતા ૨૫ જ બધા જ ટ્રસ્ટીઓ અને ભૂપેન્દ્રસિંહજી પ્રધાનશ્રીની ઑફિસે ગયા. ટકા વધારે થયું. આનાથી કેટલા ખેડૂતો, ખેત મજૂરો અને સામાન્ય ઉપર કહેલી વિનંતી ફરીથી કરી.
જનતાને લાભ થયો! આના માટે કીર્તિના યશભાગી છે : ગુજરાત પ્રધાનશ્રીએ જવાબ આપ્યો : “આજે ૨૬ ડિસેમ્બર છે. આપણે સરકાર, નીતિનભાઈ પટેલ, ભૂપેન્દ્રસિંહજી ચુડાસમા અને સુરેન્દ્રનગરની પ્રજાને પહેલી જાન્યુઆરીએ નવા વર્ષની ભેટ જયનારાયણજી વ્યાસ અને અનેક સંસ્થાઓ, કાર્યકરો અને દાતાઓ. આપીએ!!! બધા જ ટ્રસ્ટીઓ ખુશખુશાલ પાછા પોતાને ગામ ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્રમાં આજે પણ ખૂબ મોટાં તળાવો છે. તળાવની ગયા; પરંતુ કોઈને ભરોસો નહોતો કે ચાર પાંચ દિવસમાં ગુજરાત આસપાસ ઘણી વગડાઉ જમીનો છે. અનેક ગામોમાં અત્યારે અનેક સરકાર કાંઈ આવું મોટું કામ કરે.
સંસ્થાઓ તળાવો ખોદવાનું કામ કરે છે; પણ કુલ માટીના વીસસંસ્થાઓ જ્યારે તળાવ ખોદવાનું કામ કરે ત્યારે બજેટ નક્કી પચ્ચીસ ટકા જ કાઢવામાં આવે છે. આટલું જ કામ કરે ત્યાં જ રૂા. ૧ કરે. ખેડૂતોનો સંપર્ક કરે અને કામ શરૂ કરી દે. સરકાર એમ ન કરી થી ૨ લાખનો ખર્ચ થઈ જાય. સંસ્થાનું એ ગામ માટેનું બજેટ પૂરું શકે એવો મત હતો; પણ સહુના આશ્ચર્ય વચ્ચે ૨૮મી ડિસેમ્બર થઈ જાય સુધીમાં તો સો જેટલા અધિકારીઓ અને કાર્યકરો સુરેન્દ્રનગરમાં જો આખા તળાવ સંપૂર્ણપણે ખોદાવવામાં આવે, આવરાઓ હાજર થઈ ગયા. ધોળીધજા ડેમ અને તળાવના સર્વેક્ષણ થયાં. સારી રીતે સાફ થાય અને આજુબાજુની પડતર જમીન ખોદીને તળાવ
પહેલી જાન્યુઆરીએ ડેમ ઉપર સભા રાખવામાં આવી. હોમ- વિસ્તારવામાં આવે તો તળાવોમાં એટલું બધું પાણી ભરાય કે એક યજ્ઞ કરી પૂજા કરી. શ્રી ચૂડાસમાજી અને શ્રી વ્યાસજી બધા વખત તળાવ ભરાય પછી ત્રણ વર્ષ સુધી નવું પાણી ન પણ આવે અધિકારીઓ સાથે સ્થળ ઉપર આવ્યા. વ્યાસજીએ ડેમ ઉપર ઊભાં તો ગામને પીવા માટે તો પાણી મળી જ રહે. હકીકતમાં વરસાદ ઊભાં સેક્રેટરીને ડિક્ટશન આપ્યું. લખો: “પ્રધાનશ્રીએ જાત તપાસ તો દર વર્ષે આવે છે. એટલે પાણી એટલું બધું મળે કે ખેતી સિંચાઈ કરીને તળાવ ખોદાવવાનું નક્કી કર્યું છે. Desilting (કાંપ કાઢવાનું) માટે પણ પાણી વાપરી શકાય. મોટા ભાગના ગામો પાણી માટે કામ બને એટલી જલદી શરૂ કરવામાં આવે, અને ચોમાસું શરૂ થાય સ્વાવલંબી થઈ જાય. તે પહેલાં પૂરું કરવામાં આવે.”
આજે ગુજરાતમાં એક જળક્રાંતિની શરૂઆત થઈ ગઈ છે. આશા લોકો ખુશ હતા. પણ હજી લોકોને ભરોસો ન હતો. જાત જાતની રાખીએ કે આ ક્રાંતિ ગામેગામ-આખા ભારતમાં પહોંચી જાય અને શંકાઓ અને અટકળો ચાલુ થઈ ગઈ.
ભારતની બહાર પણ. આની સાથે જ ખેતીવાડી ઉત્પાદન ક્રાંતિ બે મહિનામાં તો સરકારની મોટી મોટી મશીનરીઓ તળાવમાં જોડાયેલી જ છે. મહેનત કરનારને ઈશ્વર મદદ કરે છે તે આ ક્રાંતિથી આવી ગઈ. તળાવ ખોદાવા માંડ્યું અને એની માટી સરદાર સરોવર પુરવાર થયું છે.
* * * નિગમની નહેરોના પાળા બાંધવા વપરાવા માંડી. જૂન મહિનામાં મોબાઈલ : ૯૮૨૦૧૯૪૪૯૧.
