________________ Licence to post Without Pre-Payment No. MR/TECH/WPP-36/SOUTH/2016, at Mumbai-400 001, Regd. With Registrar of Newspapers for India No. MAHBIL/2013/50453 Published on 16th of every month & Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month Regd. No. MCS/147/2016-18 PAGE No. 40 PRABUDHH JEEVAN MARCH 2016 મકી આમીરીનો માપદંડ 0002009 થી ઈ. . ઈ. 2 બની રહ્યાં. ખરેખર તો મોટાવડામાં જ અમારું પંથે પંથે પાથેય ઘડતર થવાનું અને કરવાનું હતું એટલે ઘણું બધું સત્ સાહિત્ય સાથે લીધું હતું. જેથી કરીને આવનાર અઠવાડિયું અહીં અમારા નવા કામ સાથે જોડાવા | જીતુ–રેહાના 2 સમયમાં જે કાર્ય કરવાનું છે તેમાં અમે ગમે તેવી આવો ને ! અને અમે પહોંચ્યા કચ્છ, અમારો આ ઉંઝા પાસેનું મસ્તુપુર નામનું એક નાનકડું મુશ્કેલીઓનો પણ સામનો કરી શકીએ એટલે જ પ્રવાસ લગભગ આઠ દિવસનો રહ્યો. કચ્છની એકગામડું જ્યાં રેહાના પોતાના પિતરાઈ ભાઈ સાથે જે મહત્વની બાબતો હતી તેમાં સૌથી મહત્ત્વનું એક વાંઢથી અમે પરિચિત એટલે અમને તો કચ્છ રહે અને ગામડાના બાળકો સાથે કામ કરે એટલે હતું અમારી પોતાના પ્રત્યેની શ્રદ્ધા અને સ્થિરતા. ખૂબ જ વહાલું લાગે એટલે કચ્છથી મળેલું આણંત્રણ જોઈએ તો રેહાનાનું ઘડતર ઉત્તર ગુજરાતમાં થયું - જે કાર્યની શરૂઆત કરવાની હતી તેમાં જો જ કાર્યની શરૂઆત કરવાના છે એટલે જાણે કોઈ સ્વજને અમને સંભાર્યા હોય તેવું અને મારે સૌરાષ્ટ્રમાં. ગુજરાતમાં અને ઘણું ખરું અડધેથી જ કાર્ય અટકી જાય તો ? તો જાણે એક લાગે. અમે કચ્છના અંતરિયાળ વિસ્તારના બાળકો ભારત ભ્રમણમાં. પણ અમારા કાર્યનો આરંભ પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ થયા બરાબ૨, અમારું કાર્ય કહેવાય. સાથે થોડા ક્રાયના મિત્રો પણ જોડાયા હતા. અમે સૌરાષ્ટ્રથી થયો અને અમે પહોંચી ગયા લગ્ન પણ અમારે અમારા જીવનને પ્રોજેક્ટ નહોતો અમારા અભિનય ગીતો ‘કૂકડે કૂક'થી લઈને ‘જીમ્મા પછીના પ્રસંગોની પૂર્ણાહુતી આપી રાજકોટથી 25 ગપોરીજેવી રમતોમાં બબ્બે કલાક બાળકો સાથે કિ.મી. દૂર મોટાવડા ગામ જ્યાં અમારા મિત્ર પ્રો. થીગડા મારેલા ‘ઘર'માં નાચતા અને નચાવતા. એક વખત પેલા ક્રાયના મનોજ જોષીની જમીન. તેમને પણ હૃદયથી અમારા જ એવો 'ભાવ' મળે! મિત્રોથી રહેવાયું નહીં અને અમને સહસા પૂછયું પ્રત્યે ખૂબ જ પ્રેમ એટલે અમને લઈ ગયા મોટાવડા કે અમે પણ બાળકો સાથે કામ કરીએ છીએ, પરંતુ અને આ જમીન ઉપર કચ્છમાં હોય તેવા બે ભેગા ગો બનાવવો, જીવનને વધુ ને વધુ સુંદર બનાવવું અમે જોયું કે બાળકો તમારી પાસે દોડીને આવે છે. બનાવ્યાં પણ અમારે કુદરત સાથે નાતો રાખવો હતું. એટલે જ મોટાવડાની એકાંત ભૂમિ ઉપર રાખવી હતું. એટલે જ મોટાવડાના એકાંત ભૂમિ ઉપર જ્યારે અમે તો ઘણું બધું આપીએ છીએ છતાં હતો એટલે મૂંગા પણ કાચી માટીના જ બનાવ્યા સત્ સાહિત્ય વાચન અને ઉક્તિ પ્રમાણે ‘વાચનનો. બાળકોને અમારે ગોતવા જાવું પડે છે. આવું કેમ ? હતા. મનોજભાઈના જ એ ક બીજા મિત્ર છેડો વધુ વાચન નહીં પણ વધુ સુંદર જીવન'. એટલે પણ સહજતાથી જ જવાબ આપ્યો: ‘જ્યારે જયશ્રીબેનના મમ્મીએ ત્યાં અમને પાણીની વ્યવસ્થા અને ધીરે ધીરે મોટાવડા ગામની આસપાસના આપણે બાળકો પાસે જઈએ છીએ ત્યારે કંઈ કરી આપી અને અમારા મિત્ર શ્રી કૌશિકભાઈ ગામડાઓની શાળાઓની બાળસભાઓ અમારા આપવા માટે ન જવું. પણ આપણા હૃદયને મા મહેતાએ અમને એક વરસ ચાલે તેટલા રાશનની બાળગીતો, વાર્તાઓ અને રમતોથી ગાજવા લાગી. સ્તરનું બનાવવું જોઇએ. મોટેરાંઓને વસ્તુઓની પણ વ્યવસ્થા કરી આપી એટલે આપણી તો રોટી, અમારી વાડી પણ બાળકોના કલરવથી ગુંજવા અપેક્ષા રહેતી હોય છે, પણ બાળકોને તો ફક્ત પ્રેમ કપડાં ઓર મકાનની ત્રણે વસ્તુ જે જીવન જરૂરી લાગી અને એક દિવસ રાજકોટની ‘નદી કે ઉસ જ કાફી છે.” છે તેની પૂર્તિ થઈ અને પછી અમારું ગ્રામ્ય પાર’ની એક શાળા જવાહર વિદ્યાલયના પ્રિ. શ્રી પૃથ્વી ઉપર મા એક એવું પાત્ર છે જેને બાળક જીવનસૃષ્ટિ સાથેનું જીવન શરૂ થયું. લલીતભાઈ ત્રિવેદી પહોંચ્યાં મોટાવડા પોતાના ઝડપથી વળગી પડે છે. તેની બાહોમાં સમાઈ જાય આમ તો, અમે જ્યાં રહેતા હતા તે વાડી વિદ્યાર્થીઓને લઈ. અને અમે પણ અમારા છે. એટલે બાળક પાસે તો હંમેશાં મા બનીને જઈએ. વિસ્તાર જ હતો એટલે દિવસે કે રાત્રે માણસોની રાજકોટના ઘણાં મિત્રોને બોલાવ્યાં અને મોટાવડા આપણા દિલમાં પ્રેમ અને વાત્સલ્યનો ભંડાર ભરેલો ચહલપહલ ખૂબ જ ઓછી જોવા મળે, પણ અમને ગામે જાણે લીલી ચાદર ઓઢી હોય તેમ એજ હોવો જોઇએ. આમ ને આમ આઠ દિવસ કેમ પસાર એકલવાયુ ન લાગે એટલે અમારી વાડીમાં રહેતા દિવસમાં અમે મોટાવડા ગામમાં 2500 વૃક્ષોનું | (વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું 29). સાપ, નોળિયા, વીંછી, ઘો (ચંદન ઘો) જેવા વાવેતર કર્યું. ગામ આખું પણ આ કાર્યમાં જોડાયું. કેટલાય જીવો રહેતા અને તેમાંય પણ સાપ અને ગામે પણ અમારા આ કાર્યને વધાવી વીંછીઓએ તો અમારા ભુંગામાં પણ રહેવાનું શરૂ લીધું અને ગામડાના ખેડૂતો પણ કર્યું. એટલે કહેવત છે કે બે કરતા ત્રણ ભલા-એમ અમારી સાથે જોડાયા. પણ સામાજિક અમારો પરિવાર ટૂંક સમયમાં જ ખૂબ જ મોટા કાર્યો કરવા એમ થોડો સહેલાં છે કે થઈ ગયો અને પછી તો અમને એકલવાયુ ન લાગે કસોટી વગર પૂર્ણ થાય ? તે માટે આ પ્રાણી મિત્રો રોજ અમારી મુલાકાતે | એક દિવસ કચ્છમાંથી અમને આવતા અને જાણે અમારા સુખદુ :ખના જ સાથી આમંત્રણ આવ્યું કે તમે લોકો એક સી Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd. Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.