________________
૪પ૩
તીર્થકર શ્રી કષભદેવ પ્રભુએ બ્રાહી–સુંદરિ સાથીઓને તેમની પાસે મોકલી જે પૂર્વાશ્રમની તેમની બહેને હતી. તેઓએ આવીને એટલું જ કહ્યું કે
વીરા મારા! ગજ થકી ઉતરે...ગજ ચઢે કેવળ ન હોય રે”
હે ભાઈ! તમે હાથી ઉપરથી નીચે ઉતરે, હાથી ઉપર ચઢવાથી કેવળજ્ઞાન નથી મળતું.
પિતાની બહેન સાદવીજીએનાં શબ્દો સાંભળીને એકા એક બાહુબલીજીનું મન કી ઉઠયું. અરે! આ સાધ્વીજીઓ છે. હું કેમ બોલે છે? હાથી કયાં છે? હું હાથી ઉપર કયાં બેઠે છું? કેવી વાતે કરે છે? પરંતુ સમજદારને તે ઈશારે જ પૂરત હોય છે. વિચાર કરતાં તેઓ જાતે જ સમજી ગયા. હા, હા, ખરી વાત છે. હું અભિમાન રૂપી હાથી ઉપર ચઢયો છું તે મને કેવળજ્ઞાન કયાંથી થાય? અરે! આ તે મારી મોટી ભૂલ છે. તરત નમ્ર બની ગયા. સારું, સારુ ચલો હમણાં જ જાઉં. અડ્રાણ ભાઈ એ ઉંમરમાં ભલે મારાથી નાના. છે પણ ચારિત્રની વયમાં તે તેઓ મારાથી મોટા છે જ. હું હમણાં જ જઈને તેમને વન્દન કર્યું. બસ, આત્મા જાગૃત થઈ ગયે પછી તે કઈ કહેવું જ નથી પડતું. ભાઈઓને વન્દન કરવા જવા માટે જે પગ ઉપાડ કે તરત જ કેવળજ્ઞાન થઈ ગયું. ફક્ત એક ડગલું ઉઠાવતામાં જ ! અર્થાત કેવળજ્ઞાન કેટલું નજદીકમાં હતું. ! આટલું પાસે હોવા છતાં પણ અભિમાનના પાતળા આવરણથી કેવળજ્ઞાનને રેકાઈ તો જવું જ પડયું.
અભિમાનથી નુકસાન –
કષાયથી કદી પણ કોઈને ફાયદો થાય એ સંભવિત જ નથી. કષાય સર્વથા નુકસાન કારક છે એમાં તો અંશમાત્ર પણ શંકાને સ્થાન નથી. માન વિનયને રોકે છે. સ્પષ્ટ રીતે કહેવામાં આવ્યું છે કે “માને વિનય ન આવે રે...વિનય વિના વિદ્યા નહિ....તે કિમ સમક્તિ પાવે રે.... રે જીવ માન ન કીજિએ.” માનની સઝાયના આ શહદો ઉપર ધ્યાન આપે. માન વિનય ગુણનું અવરોધક છે. એ વિનયને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
