Book Title: Paniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 02
Author(s): Sudarshanacharya
Publisher: Bramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar

View full book text
Previous | Next

Page 567
________________ ५५४ पाणिनीय-अष्टाध्यायी-प्रवचनम् अनु०-लस्य, लिङ इति चानुवर्तते । अन्वयः-धातोर्लिङो लस्य इटोऽत् । अर्थ:-धातो: परस्य लिङ्सम्बन्धिनो लादेशस्य इट: स्थानेऽत्-आदेशो भवति। उदा०-अहं पचेय। अहं यजेय । आर्यभाषा-अर्थ- (धातो:) धातु से परे (लिङ:) लिङ्सम्बन्धी (लस्य) लादेश के (इट:) 'इट्' प्रत्यय के स्थान में (अत्) अत् आदेश होता है। उदा०-अहं पचेय। मैं पकाऊं। अहं यजेय । मैं यज्ञ करूं। सिद्धि-(१) पचेय। पच्+लिङ्। पच्+शप्+सीयुट्+इट् । पच्+अ+सीय्+अत् । पच्+अ+o+ई य+अ। पचेय। यहां पूर्वोक्त 'पच्’ धातु से परे विधिनिमन्त्रण०' (३।१।१६१) से 'लिङ्' प्रत्यय और उसके लादेश 'इट्' प्रत्यय के स्थान में 'अत्' आदेश है। शेष कार्य पूर्ववत है (३।४।१०५)। (२) यजेय । पूर्वोक्त 'यज्' धातु से पूर्ववत् । सुट्-आगमः (लिङि) (६) सुट् तिथोः । १०७। प०वि०-सुट् १।१ तिथोः ७।२।। स०-तिश्च थश्च तौ-तिथौ, तयो:-तिथोः (इतरेतरयोगद्वन्द्वः)। तकारे इकार उच्चारणार्थः । अनु०-लस्य, लिङ: इति चानुवर्तते। अन्वय:-लिङो लस्य तिथो: सुट्। अर्थ:-धातो: परस्य लिङ्सम्बन्धिनो लादेशयोस् तकार-थकारयोः सुट्-आगमो भवति। उदा०-(त:) स कृषीष्ट । तौ कृषीयास्ताम् । (थ:) त्वं कृषीष्ठाः । युवां कृषीयास्थाम्। ___ जार्यभाषा-अर्थ-(धातो:) धातु से परे (लिङ:) लिङ्सम्बन्धी (लस्य) लादेश के (तथो:) त और थ को (सुट्) सुट् आगम होता है। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590