Padmacharitam Part 01

Author(s): Ravishenacharya, Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti

Page 507

पद्मपुराणम् ।
४९८
चतुर्विशतितम पर्व। तुल्यार्थतैकशब्देन बहर्थप्रतिपादनं । भाषापलक्षणम्लेच्छनियमास्त्रिविधा स्मृता ॥ ३३ ॥ पद्यव्यवहृतिलेख एवमाद्यास्तु जातयः । व्यक्तवाग्लोकवाग्मार्ग व्यवहारश्च मातरः ॥ ३४ ॥ एतेषामपि भेदानां ये भेदा बुद्धयगोचरा । सवैरेभिः समायुक्तं सात्यवैदुक्तिकौशलं ॥ ३५ ॥ शुष्कचित्रं द्विधा प्रोक्तं नाना शुष्कं च वर्तिजं । आईचित्रं पुनर्नाना चंदनादिद्रवोद्भवं ॥३६ ॥ कृत्रिमाकृत्रिमैरंगभूजलांबरगोचरं । वर्णकः श्लेष्मसंयुक्तं सा विवेदाखिलं शुभा ॥ ३७॥ पुस्तकर्म त्रिधा प्रोक्तं क्षयोपचयसंक्रमैः । तक्षणादिक्रमोद्भूतं काष्ठादौ क्षयसंस्मृतं ॥ ३८ ॥ उपचित्या मृदादीनामुपचेयं तु कथ्यते । संक्रांतं तु यदाहत्य प्रतिबिंब विभाव्यते ॥ ३९ ॥ यंत्रनियंत्रसच्छिद्रनिच्छिद्रादिभिरन्वितं । सा जज्ञे तद्यथा भद्रा लोकेभ्यो दुर्लभस्तथा ॥ ४० ॥ बुष्किम छिन्नमच्छिन्नं पत्रच्छेद्यं विधोदितं । सूचीदंतादिभिस्तत्र निर्मितं वुष्किम स्मृतं ॥४१॥ कर्तरीछेदनोद्भूतं छिन्नं संबंधसंयुतं । विच्छिन्नं तु तदुद्भूतं संबंधपरिवर्जितं ॥ ४२ ॥ पत्रवस्त्रसुवर्णादिसंभवं स्थिरचंचलं । निर्णिन्ये सा परं चार्वी संवृतासंवृतादिजं ॥ ४३ ॥ आर्द्रशुष्कं तदुन्मुक्तं मिश्रं चेति चतुर्विधं । माल्यं तत्रार्द्रपुष्पादिसंभवं प्रथमं मतं ॥ ४४ ॥ शुष्कपत्रादिसंभूतं शुष्कमुक्तं तदुप्सितं । सिक्तुकादिसमुद्भूतं संकीर्णं तु त्रिसंकरात् ।। ४५ ॥