________________
૬૦૨
(૨) નિખિલ નવતઃ ચરમં દશતઃ
આમાં ભાજક, ભાજ્ય અને શેષ ત્રણ વિભાગોમાં લખાય. પ્રથમ, મધ્ય અને અંતિમ એવા ભાગ પડે. ઉપરનો જ દાખલો લઈએપ્રથમ ભાગમાં ભાજક તથા તેની નીચે તેની દશપૂરક સંખ્યા લખીએ.
અંતિમ ભાગમાં ભાજકના આધારમાં જેટલા શૂન્યો હોય ભાજ્ય તેટલા અંકો લેવા અને ભાજ્યના બાકી અંકો મધ્યભાગમાંલખવા. (i) ૧૨૩ : ૮ ની ગોઠવણ I
ભાજક ભાજ્ય
८
૧૨
૩
ભાજકનો આધાર ૧૦ છે. તેથી ભાજ્યની છેલ્લી સંખ્યા ૩ શેષ વિભાગમાં લખી વધેલી સંખ્યા ૧૨ મધ્ય ભાગમાં લખી છે.
મધ્ય ભાગમાં લીટી નીચે પ્રથમ અંક ૧ લખ્યા પછી ૧ ને ૨ (પૂરક) વડે ગુણીને ૨ ની નીચે લખવાના. હવે ઊભો સરવાળો ૪ આવે તેને ફરી પૂરક ભાજક વડે ગુણતા મળતા ૮ ને ૩ ની નીચે લખવા.
:|
૨
૧
- 318
૧
૨
૨
૪
+
૩
પરિશિષ્ટ-૬
८
૧૧
|| |||
શેષ
ફરી શેષ વિભાગમાં ભાજક કરતાં મોટી સંખ્યા આવે તો તેને ફરી ભાજક વડે ભાગી આવેલ ભાગાકારોને પહેલાના (મધ્ય વિભાગના) ભાગાકાર ૧૪માં વદી તરીકે ઉમેરવાનો છે. ૧ આથી ભાગાકાર ૧૪ + ૧ = ૧૫ અને શેષ = ૩
૮) ૧૧
