Kathasar

Author(s): Jain Yuth Foram
Publisher: Jain Yuth Foram

Page 286

jain
285
કથાસાર
મંડલ સાથે સૂર્ય અને નક્ષત્ર મંડલનો અર્થાત્ ત્રણેનો મંડલ સંબંધ :– ચંદ્રનો ૧–૩–૧૧–૧૫. નક્ષત્રનો ૧–૨–૭–૮. સૂર્યનો
૧-૨૭–૧૪૪-૧૮૪.
(૭) જોગ ઃ–
ક્રમ
નક્ષત્ર
૧
૬-નક્ષત્ર મૃગશીર્ષ આદિ ૧૨-નક્ષત્ર અભિજિત આદિ
૨
૩
૪
દક્ષિણ અને પ્રમર્દ
૭–કૃતિકા, રોહિણી, પુનર્વસુ, મઘા, ચિત્રા, વિશાખા અનુરાધા ૨–પૂર્વાષાઢા, ઉત્તરાષાઢા ૧–જ્યેષ્ઠા
૫
પ્રમર્દ
=
(૮) સીમા વિષ્ફભ :– પોત પોતાના મંડલના ૧૦૯૮૦૦ ભાગમાંથી નિમ્ન ભાગ પ્રમાણ આ નક્ષત્રોનો સીમા વિખંભ (પોતાનો યોગ ક્ષેત્ર) છે.
૬૩૦ ભાગ
૧૦૦૫ ભાગ
૨૦૧૦ ભાગ
૩૦૧૫ ભાગ
(૯) યોગ કાલ :–
યોગ
દક્ષિણ યોગ
ઉત્તર યોગ
ત્રણે યોગ
નક્ષત્ર
અભિજિત
૬ નક્ષત્ર
૧૫ નક્ષત્ર
૬ નક્ષત્ર
(૧૦) મુહૂર્ત ગતિ :
સૂર્ય
ચંદ્ર
નક્ષત્ર
અભિજિત
શતભિષક, ભરણી, આદ્દા, અશ્લેષા, સ્વાતિ, જ્યેષ્ઠા
શ્રવણ ધનિષ્ઠા આદિ- ૧૫. (પ્રામૃત ૧૦/૨)
ઉત્તરા ભાદ્રપદ, રોહિણી, પુનર્વસુ, ઉત્તરા– ફાલ્ગુની વિશાખા, ઉત્તરાષાઢા
ચંદ્રની સાથે
૯ + મુહૂર્ત ૧૫ મુહૂર્ત
૩૦ મુહૂર્ત
૪૫ મુહૂર્ત
પ્રથમ મંડલ
પર૫૧ +
૫૦૭૩+
૫૨૫+
૧
૨
(૧૧) મંડલ અંતર :- સૂર્ય વિમાન ૪૮/૬૧ યોજન, ચંદ્ર ૫૬/૬૧ યોજન, નક્ષત્ર વિમાન એક કોશ છે. આ લંબાઈ પહોળાઈ છે. ઊંચાઈ એનાથી અડધી છે. આઠ નક્ષત્ર મંડલમાં સાત અંતર
|9||5
(૧) ૭૨+ (૨) ૧૦૯ +(૩) ૩૬+ (૪) ૩૬+ (૫) ૭૨+ (૬) ૩૬+ (૭) ૧૪૫ + સૂર્ય મંડલનું અંતર ૨–૨ યોજન છે. ચંદ્ર મંડલનું ૩૫ + યોજનનું અંતર છે. (૧૨)પાંચ સંવત્સરનું કાળમાન :–
ક્રમ
સંવત્સર
સૂર્યની સાથે
૪ દિવસ ૬ મુહૂર્ત
૬ દિવસ ૨૧ મુહૂર્ત
નક્ષત્ર
૧૩ દિવસ ૧૨ મુહૂર્ત ૨૦ દિવસ ૩ મુહૂર્ત
| ચંદ્ર
છેલ્લું મંડલ
૫૩૦૫ +
૫૧૨૫+
૫૩૧૯+
માસના
દિવસ
૨૭+
૨૯ +
૩૦
૩૦+
અભિવર્ધિત ૩૧+
ઋતુ | સૂર્ય
યુગમાં
સંવત્સરના યુગના
માસ
દિવસ
દિવસ
૬ ૭
૩૨૭+
૧૬૩૮ +
૬૨
૩૫૪+
૧૭૭૦ +
૬૧
૩૦
૧૮૦૦
Fo
૩૬૬
૧૮૩૦
૧૯૧૮ +
૫૭ મા. ૭ | ૩૮૩+ દિ. ૧૧ +
મુહૂર્ત
સૂચનાઃ
· ચાર્ટમાં મા. ઊ
માસ, દિ. ઊ દિવસ.
મેળાપ ક્યારે ? :– (૧) ચંદ્ર સૂર્યના માસનો મેળાપ–૨ .૫ વર્ષમાં લગભગ (૨) ચંદ્ર સૂર્ય સંવત્સરનો મેળા૫-૩૦ વર્ષમાં (૨ .૫ ×૧૨) (૩) ચંદ્ર, સૂર્ય, ઋતુ અને નક્ષત્ર સંવત્સરનો મેળાપ-૬૦ વર્ષમાં (૪) પાંચેયનો મેળાપ– ૧) ૭૮૦ સૂર્ય સંવત્સરમાં, ૨) ૮૦૬ ચંદ્ર સંવત્સરમાં, ૩) ૮૭૧ નક્ષત્ર સંવત્સરમાં, ૪) ૭૯૩ ૠતુ સંવત્સરમાં, ૫) ૭૪૪ અભિવર્ધિત સંવત્સરમાં
થાય છે.
પરિશિષ્ટ-૩ :જ્યોતિષ મંડલ વિજ્ઞાન અને આગમની દૃષ્ટિમાં
જૈન સિદ્ધાંતાનુસાર પૃથ્વી પ્લેટના આકારે ગોળ અસંખ્ય યોજન રૂપ છે. તે સ્થિર છે. પ્રાણી જગત એના પર ભ્રમણ કરે છે. યાન, વાહન એના પર ભ્રમણ કરે છે. અને આ ભૂમિની ઉપર ઊંચે આકાશમાં જ્યોતિષ મંડલ, સૂર્ય, ચંદ્ર, ગ્રહ, નક્ષત્ર, સ્વાભાવિક અનાદિ કાલથી ભ્રમણ કરે છે અને યાન વિમાન માનવિક દૈવિક શક્તિથી આકાશમાં ગમન કરે છે. પક્ષી આદિ તિર્યંચ યોનિક જીવ પણ સ્વભાવથી આકાશમાં ગમનાગમન કરે છે. જ્યોતિષ મંડલમાં પણ ઉત્તર દિશામાં દેખાતો લોકમાન્ય ધ્રુવ તારો સદા ત્યાં સ્થિર