Karikavali Muktavali Vivaran Part 03

Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 8

संयोगश्च विभागश्च, सङ्ख्या द्वित्वादिकास्तथा । द्विपृथक्त्वादयस्तद्वदेतेऽनेकाश्रिता गुणाः ॥८९॥ अतः शेषगुणाः सर्वे, मता एकैकवृत्तयः । बुद्ध्यादिषट्कं स्पर्शान्ताः, स्नेहः सांसिद्धिको द्रवः ॥१०॥
अदृष्टभावनाशब्दा, अमी वैशेषिका गुणाः । सङ्ख्यादिरपरत्वान्तो, द्रवोऽसांसिद्धिकस्तथा ॥९१|| गुरुत्ववेगौ सामान्यगुणा एते प्रकीर्तिताः । सङ्ख्यादिरपरत्वान्तो, द्रवत्वं स्नेह एव च ॥९२॥ एते तु द्वीन्द्रियग्राह्या, अथ स्पर्शान्तशब्दकाः । बायैकैकेन्द्रियग्राह्या, गुरुत्वादृष्टभावनाः ॥९३॥ अतीन्द्रिया विभूनान्तु, ये स्यु वैशेषिका गुणाः । अकारणगुणोत्पन्ना, एते. तु परिकीर्तिताः ॥९४॥
मुक्तावली । _ वेग इति । वेगेन स्थितिस्थापकोऽप्युपलक्षणीयः । मूर्त्तगुणा इति । अमूर्तेषु न. वर्तन्त इत्यर्थः । लक्षणन्तु तावदन्यान्यत्वम्, एवमग्रेऽपि । अमूर्त्तगुणा इति । मूर्तेषु न वर्तन्त इत्यर्थः । उभयेषामिति । मूर्तामूर्तगुणा इत्यर्थः ॥८६-८७-८८ ॥ . अनेकाश्रिता इति । संयोगविभागद्वित्वादीनि द्विवृत्तीनि । त्रित्वचतुष्टवादिकं त्रिचतुरादिवृत्तीति बोध्यम् ॥८९॥
अत इति । रूपरसगन्धस्पर्शेकत्वपरिमाणैकपृथक्त्वपरत्वापरत्वबुद्धिसुखदुःखेच्छाद्वेषप्रयत्नगुरुत्वद्रवत्वस्नेहसंस्कारादृष्टशब्दा इत्यर्थः । बुद्ध्यादीति । बुद्धिसुखदुःखेच्छाद्वेषप्रयत्ना इत्यर्थः । स्पर्शान्ता इति । रूपरसगन्धस्पर्शा इत्यर्थः । द्रवः-द्रवत्वम् । वैशेषिका:-विशेषा एव वैशेषिकाः, स्वार्थे ठक्, विशेषगुणा इत्यर्थः । सङ्ख्यादिरिति । सङ्ख्यापरिमाणपृथक्त्वसंयोगविभागपरत्वापरत्वानीत्यर्थ: ॥९०॥९१।।९२॥