________________
ઓળખાણની શી જરૂર હોય ? એમને આપણે બંધ રખાવો, હું દવા આપું છું, તેથી આરામ થઈ જશે. અર્વાચીનયુગના આયુર્વેદાચાર્ય કહીએ, તો પણ ખોટું પરંતુ ઠાકોરસાહેબે જણાવ્યું: “મારા સાંભળવામાં આવ્યું નથી. ,
છે કે, આપ સંગીત દ્વારા રોગને મટાડી શકો છો, તો - એક પ્રસંગે જશદણ રાજ્યના રાજ આલા આજે મારો આ રોગ સંગીતના પ્રયોગ દ્વારા જ મટાડી ખાચરની પુત્રી ચિંતાજનક હાલતમાં માંદગીને બિછાને આપો. મારે પ્રત્યક્ષ પ્રયોગ દ્વારા એનો ચમત્કાર પડી હતી. આ પ્રસંગે રોગનિવારણ માટે ઝંડભટ્ટજીને જણાવો છે.' જશદણ બોલાવવામાં આવ્યા. જશદણની નજીકના ઝંડુભટ્ટજીએ તુરત જ પેલા ગાયક મિત્રને બોલાગામમાં ખંડુભટ્ટજીના એક મિત્ર રહેતા હતા. તેઓ એક વી તેને જણાવ્યું કે, ઠાકોરસાહેબને પિત્તજ્વર ચઢ્યો છે, કુશળ ગાયક હતા. તે ઝંડુભટ્ટજીના જશદણ આવવાના તો તમે સારંગ રાગથી શરૂકરીને ક્રમશ કાન્હડો, બિહાગ સમાચાર જાણી, એક અપસ્મારના દર્દીને લઈને ને ખમાચ રાગો સંભળાવો. જશદણ આવ્યા. ઝંડુભટ્ટજીએ રોગીને દવા આપી તેને
સંગીત શરૂ થયું અને થોડો સમય ચાલુ રહ્યું, એક ગામ વિદાય કર્યો અને પેલા મિત્રને જણાવ્યું કે હાલ હુ પછી એક રાગના સ્વરો છટવા લાગ્યા, તેમતેમ જ્યાં સુધી અહીં રહું ત્યાં સુધી તમારે મારી સાથે રહેવાનું નિજ
1 પિત્તજ્વરનું વિસર્જન થવા માંડ્યું. થોડા સમય બાદ છે. પેલા મિત્રે જણાવ્યું કે, અહીં રાજ્યમાં ઘણા કુશળ
ઠાકોરસાહેબે જ્યારે નાડી તપાસવા વૈદરાજને જણાવ્યું,
હો ગાયકો છે, ત્યાં મારી શી આવશ્યકતા છે? ગંડુભટ્ટજીએ
ત્યારે તો તાવ બિલકુલ ઊતરી ગયેલો જણાયો. જણાવ્યું કે હું દવાની મદદ સિવાય સંગીત વડે રોગ
મહારાજાની આજ્ઞાથી સંગીત થોડો સમય ચાલુ રહ્યું. મટાડવાના પ્રયોગો તમને બતાવવા માગું છું. માટે
સંગીતનો પ્રભાવ અને વૈદરાજનું તે સંબંધીનું જ્ઞાન જાણી તમારે મારી સાથે રોકાવું જરૂરી છે.
ઠાકોરસાહેબે તેમની ઘણી પ્રશંસા કરી. રાજાની પુત્રીના ઉપચાર તો ચાલી જ રહ્યા હતા
ન્યુયોર્કમાં ‘ડોરા જુડેજ' નામની એક સ્ત્રીને અને તે સ્વાથ્ય પ્રાપ્ત કરી રહી હતી, પરંતુ તેવામાં એક દિવસ રાજ્યના દીવાનના માથામાં અસહ્ય દર્દ થવા
નિદ્રારોગ લાગુ પડેલો, તે ઘણા ડૉક્ટરી ઉપચારો થવા
છતાં મટતો નહિ, વાયોલીન પર સારો કાબૂ ધરાવનાર લાગ્યું અને ખંડુભટ્ટજીએ જણાવ્યું કે, આજે આપના
એક યુવક નામે હાફમેનને આ વાતની જાણ થતાં એ તે દરદને દવાથી નહિ, પણ એક બીજા પ્રયોગ વડે
સ્ત્રીના મકાને આવ્યો અને તેના પલંગ પાસે તેણે વાયોમટાડવાનો મારો ઈરાદો છે. એમણે પેલા ગાયક મિત્રને
લીનના સૂરો છેડવા માંડ્યા. થોડો સમય વાયોલીન ચાલુ પોતાની પાસે બોલાવ્યો અને જણાવ્યું કે, તમે તમારી સિતાર લઈને આશાવરી રાગિણી વગાડવાનું ચાલુ કરો.
રહ્યું, ત્યાં તો તે સ્ત્રીની આંખો બંધ થવા લાગી. સમય પણ રાગિણીને અનુકૂળ સવારનો હતો. જેમજેમ
ત્યારપછી ત્રણ દિવસ સુધી તે સ્ત્રીના પલંગ પાસે વાયોરાગિણી આશાવરીના સ્વરો દીવાનના કાનમાં જઈ
- લીન વગાડવાનું ચાલુ રાખ્યું. પરિણામે તેને આ મસ્તકમાં ઘૂમવા લાગ્યા, તેમતેમ દીવાનનું દર્દ ઓછું
| નિદ્રારોગ નાશ પામ્યો અને તેણે સંપૂર્ણ સ્વાથ્ય પ્રાપ્ત
કર્યું. . થતું ચાલ્યું અને થોડા સમયમાં તો દર્દ બિલકુલ જ મટી ગયું. આશ્ચર્યજનક પ્રયોગથી તો દીવાન મુગ્ધ થઈ ગયા.
હાલ એ દેશોમાં પણ સંગીત વડે રોગ મટાડવાના અંતે તેમણે એ હકીકત ઠાકોરસાહેબને જણાવી ને એ જ પ્રયોગો શરૂ થયા છે અને માનસિક આંદોલન દૂરદૂર રાતના દરબાર હોલમાં, એ ગાયકનો જલસો સુધી ફેંકીને પણ રોગીને રોગમુક્ત કરનારી સંસ્થાઓ ગોઠવવાનો દિવાનને હુકમ થયો. પરંતુ દૈવયોગે એ જ ત્યાં કામ કરી રહી છે. આપણા સંગીતાચાર્યો અને દિવસે રાજા સાહેબ તાવની બીમારીમાં સપડાયા. આયુર્વેદાચાર્યો પણ આ દિશામાં પોતાના પ્રયોગો શરૂ કરે ઉપચાર માટે ભટ્ટજીને બોલાવવામાં આવ્યા. નાડી તેમ ઈચ્છીશું તપાસી ઝંડુભટ્ટજીએ જણાવ્યું કે, આજે સંગીતનો જલસો
-“જનકલ્યાણ'માંથી સાભાર
( ૧ કલ્યાણ વર્ષ : ૫૧ (૧૩) અંક: ૯ - ડિસેમ્બર : ૧૯૯૪ ૦ )
