________________
૧૦૦૬ : અહિંસા પરમા ધમ
અદ્ભુત શ્રદ્દા.
હાલેન્ડની આ ૨૫ વર્ષની વયની કલાકાર તે શાકાહાર-નિરામિષ આહારની સાત્વિકતામાં વિશ્વયુદ્ધો થંભાવી દેવાની શક્તિ હાવાનુ માને છે તેની આ શ્રદ્ધા સામે આંગળી ચીંધનારને એ સીધા જ સવાલ પૂછે છે કે, “શાકાહારવાદના ખીજા પાસા સમા અહિંસાના સિદ્ધાંતને સમજીને વિશ્વના દરેક માનવી શાકાહારી અને, માનવી માનવી વચ્ચેના પ્રેમ પ્રસ્થાપિત કરવાની સાથે સાથે પ્રાણીઓ પ્રત્યે સદભાવના કેળવાય, પશુપક્ષી તે શું? જગતના દરેક જીવમાત્રને અભયદાન મળે તે પછી વિશ્વમાં ડરનું અસ્તિત્વ રહે ખરૂં? જ્યાં ડર ન હાય ત્યાં પ્રેમ હાય. અને પ્રેમ હાય ત્યાં યુદ્ધ સંભવે ખરૂ ?” શાકાહારી સાથે જ લગ્ન.
જે યુરોપના દેશામાં દર ૧૦૦૦ બિનશાકાહારીઓ વચ્ચે માત્ર એક શાકાહારી છે, એવા શાકાહારીઓનું પ્રતિનિધિત્વ લઈને ભારતના પ્રવાસે આવેલી તરૂણી મીરાએ જન્મભર પેાતે શાકાહારી રહેવાનુ ગત તા લીધું જ છે, પરંતુ બિનશાકાહારી યુવાન સાથે લગ્ન ન કરવાના નિશ્ચય પણ કર્યો છે.
શ્રી, જેન જેલેન્ડર
*
સ્વીડનના શાકાહારીઓના પ્રતિનિધિ શ્રી. જેન જેલેન્ડર કહે છે કે, “ તત્ત્વજ્ઞાને મને શાકાહાર તરફ નથી દાય, પરંતુ શાકાહાર તત્ત્વજ્ઞાન તરફ દોરી ગયા છે” માનસશાસ્ત્ર અને તત્ત્વજ્ઞાનમાં ઉંડા રસ ધરાવતા શ્રી. જેને એક ખાસ મુલાકાતમાં કહ્યું હતું કે, ‘સ્વીડનમાં નિરામિષ આહાર-શાકાહારની ઝુંદ્રેશ ઝડપથી વિકસી રહી છે. ભારતમાં શાકાહારીઓની બહુમતિ છે. આમ છતાં પણ મને એમ લાગે છે કે ભારતમાં મ।ટાભાગના શાકાહારીએ માત્ર પ્રણાલિકાગતં જ શાકાહારી છે. અને તેથી જ તા તેઓ જ્યારે યૂરોપના પ્રવાસે જાય છે ત્યારે કે, પછી કાઈ માંસા
હારી મિત્રના સૌંસ`માં આવે છે ત્યારે ખૂબ સહેલાઈથી માંસાહાર તરફ વળી જાય છે.’
શ્રી. જેન સમજપૂર્વકના શાકાહારવાદના અમલમાં માનવીને નૈતિક ઉત્કર્ષ જ નહિ, આર્થિક લાભ પણ સમાયેલા હૈાવાનું જણાવે છે. તેઓ કહે છે કે, ‘માંસ મેળવવા, પશુ ઉછેર માટે એક એકર જેટલી જમીન રોકવામાં આવે છે, તેમાં જો અનાજ ઉગાડવામાં આવે તે સાતથી આઠ ગણા વધુ માનવીએ પોષી શકાય. વળી શરીર ખાંધા મજબૂત બનાવવા માટે પણ શાકાહારી ખારાક વધુ અનુકૂળ છે. માંસ માનવીને આક્રમક બનાવે છે, પરંતુ તે થાડા વખત માટે. જ્યારે શાકભાજી તા સતત શકિત આપનાર તત્ત્વા ધરાવે છે.' શ્રી. સીગ≠ીડ કાસ્કા જર્મનીના
આજન્મ શાકાહારી શ્રી. સીગફ્રીડ કાસ્કા તા શાકાહાર કરતાં માંસાહાર દ્વારા વધુ પ્રોટીન મેળવાતુ હાવાની વાતને જ હસી કાઢે છે. તેઓ કહે છે કે, પશુ જે વનસ્પતિ ખાય છે, તેમાંથી પેાતાના શરીરમાં માત્ર દશ ટકા પ્રોટીન ટકાવી શકે છે. માનવી તેમાંથી વધુમાં વધુ ત્રણ ટકા જ પ્રોટીન મેળવી શકે છે. આના કરતાં માનવી માંસાહાર દ્વારા પ્રોટીન મેળવવાને ખલે દુધ, કઠોળ વગેરે શાકાહારી ખારાક દ્વારા વધુ પ્રોટીન મેળવી શકે છે. વળી આ રીતે પ્રોટીન તત્વ મેળવવુ આર્થિક દૃષ્ટિએ પ્રમાણમાં સસ્તુ પણ પડે છે. લંડનમાં થયેલા સ ંશોધન પરથી એમ જણાયું છે કે, ‘વનસ્પતિમાંથી મેળવાયેલું પ્રોટીન માંસમાંથી મળતા પ્રોટીન કરતાં વધુ પૌષ્ટિક પણ હોય છે.’
શાકાહારી ખારાકની રોગ નિરોધક તાકાતના દાખલા આપતાં શ્રી. કાસ્કાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘ડેન્માર્કમાં એક સન્નારી ડો. નેલ્ફી તા ચેાકકસ પ્રકારનું નિયમિત શાકાહારી ભાજન કરાવીને કેન્સરના રોગ પણ મટાડે છે.’ શ્રી. એડ્રીયન ડેનીસ શિક્ષક બનવાની ખેવના રાખતા ઈંગ્લેન્ડના
