________________
તે કરવામાં આવી આખી રચના સર વિસ્તાર પાઈ
તેને પાણવાન બનાવવી કે નહિ તેને વિચાર કરીએ. હવે લગભગ ખલાસ થવા આવી છે અને તેથી જે એક બાબતને નિશ્ચય કરીએ કે આજની રગશીઆ વિશેષ સહાયતા ન મળે તો ચાલુ વર્ષ સાથે એ પેજના ગાડા જેવી કોન્ફરન્સની સંસ્થાને અન્ન આવે જ બંધ કરવી પડે તેમ લાગે છે. જેને કેમના શ્રીમાનેનું જોઈએ. કાંતે બંધ કરીએ; કાંતે ત્વરિત ગતિએ આ બાબત તરફ હું ખાસ ધ્યાન ખેંચવાની રજા લઉ આગળ ચલાવીએ.
છું. આજે એ કેળવણી પ્રચાર સમિતિ તરફથી પચ્ચાસ બંધારણને પ્રશ્ન
રથાનિકસમિતિઓ ઉભી કરવામાં આવી છે તેમાં પચ્ચીસ
સમિતિઓ પુરા વેગથી કાર્ય કરી રહી છે. અને પ્રસ્તુત આ વિચાર કરતાં આપણી સંસ્થાના બંધારણને યોજનાનો પુરો લાભ ઉઠાવી રહી છે. આ યોજનાના પ્રશ્ન પણ સામે આવીને ઉભું રહેશે. એ બંધારણું વિસ્તાર પાછળ કૅન્ફરન્સનો પણું વ્યાપક પ્રચાર માંકાળ જુનું છે. તે બંધારણની આખી રચના સંઘને યલે છે. કેન્દ્રમાં રાખીને કરવામાં આવી છે. આજે કેટલા સંઘ પિતા પોતાના પ્રતિનિધિઓ ચુંટીને મોકલે છે? વળી શિક્ષણ
રહી શિક્ષણ સંસ્થાઓને માહીતી સંગ્રહ– આ સંઘ કોન્ફરન્સના કરેલા ઠરાવોનો અમલ કરવાને આ ઉપરાંત કેળવણીની દિશાએ બીજુ ઘણું કરવા બંધાયેલા છે ખરા ? આ સંઘે રીતસર ચુંટીને પ્રતિ- યોગ્ય છે અને થઈ શકે તેમ છે. આપણે ત્યાં કેળનિધિઓ ન મોકલતા હોય તે તેમના સ્થાને બીજી વણીની અનેક સંસ્થાઓ કામ કરી રહી છે. કેટલીક કઈ રચના કરવાની જરૂર છે, કે નહિ? આવી કોઈ સંસ્થાઓ વિદ્યાર્થીઓને કેવળ રહેવા ખાવાની સગવડો નવી રચના સ્વીકારવામાં આવે તે તેનો અમલ કરવા આપે છે, કેટલીક માત્ર શિક્ષણ પ્રદાનનું કાર્ય કરે છે, માટે શું અને કેવો પ્રબંધ થઈ શકે તેમ છે? આ જ્યારે એવી પણ કેટલીક સંસ્થાઓ છે જે અને કાર્ય કોન્ફરન્સના અસ્તિત્વ અને આયુષ્ય સાથે નિકટ સંબંધ કરે છે. આ ઉપરાંત જુદા જુદા ક્ષેત્રમાં ભણતા વિદ્યાથીધરાવતી આવી અનેક બાબતોને આજે આપ સર્વે એને મદદ આપવા માટે કેટલીક શિષ્યવૃત્તિઓનાં ફંડે પ્રતિનિધિઓએ નિર્ણય કરવાનો છે. મારા ભાગે જે પણ પડેલાં છે. આ બધાંની વિગતવાર માહીતી આપતું કાંઈ જવાબદારી આવશે તેને પહોંચી વળવાને હું તૈયાર પત્રક કૅન્ફરન્સ તૈયાર કરાવે એટલું જ નહિ પણ આ છું, પણ એક પ્રમુખથી કઈ સંસ્થા પ્રાણવાન બની બધી સંસ્થાઓને કેન્દ્રિત કરે એવું કોઈ તંત્ર ઉભું શકતી નથી. તે માટે તે આપ સર્વને પુરે સહકાર કરવામાં આવે છે તેથી તેમની બહુ ઉપયોગી સેવા. જોઈએ. એ આપવા આપ સર્વ તૈયાર છો? આપ થઈ શકે તેમ છે. ફેગટની હા પાડે એ હું જરા પણ નથી માંગતે. એ એ દિશાગ_ કરતાં આપણું આજની કમજોરી કબુલ કરીએ અને આ સંસ્થાને હાલ તુરત બંધ કરવાનો નિર્ણય કરીએ
આપણી સામે ઔદ્યોગિક શિક્ષણને પ્રશ્ન અણુએ વધારે ઈચ્છવા યોગ્ય છે. એવા નિર્ણયથી હું નારાજ ઉકલ
ઉકેલ્યો પડેલો છે. આપણી કેમનો મુખ્ય વ્યવસાય નહિં થાઊં. અહિં એકમેકને ખટે સધિયારે આપી
વ્યાપાર છે. આપણું કેમના અનેક શ્રીમાનો હસ્તક એ અને અહિંથી છુટા પડતાં તમે તમારે ઘેર અને
અનેક કારખાનાંઓ, મીલ તેમજ ફેકટરીઓ ચાલે છે હું મારે ઘેર એ સ્થિતિ કરતાં સંસ્થાનું પ્રામાણિક વિસ. પણ તે પાછળ આપણી દષ્ટિ વ્યાપારની છે. તે કારજન વધારે આવકારદાયક છે. આવા વિસનથી કે ખાનાંઓ ચલાવનાર બીજા જ કઈ હોય છે. તેમાં જરા પણ નાખુશ થઈશ એમ આપ ન માનશે. કારણ
મજુરી કરનાર પણ જૈનેતરે હોય છે. એનો અર્થ એ કે એવા વિસર્જનમાંથી પણ ઘણી વાર કઈ પ્રાણવાન
થયો કે ઉદ્યોગ શિક્ષણની બાબતમાં આપણે તદ્દન પછાત સંસ્થા ઉભી થાય છે એવો મારે અનુભવ છે.
છીએ. આ બાબત આપણે ખૂબ વિચારવા જેવી છે.
કાળ બદલાતે ચાલે છે. વ્યાપારનું સ્થાન ઉદ્યોગ લઈ કેળવણીને પ્રશ્ન: કેળવણી પ્રચાર સમિતિ
રહેલ છે અને મેતાનું સ્થાન મજુર લઈ રહેલ છે. આપણુ અધિવેશન સમક્ષ ત્રણ બાબતે મુખ્યપણે વ્યાપારી અને મેતાનો જીવનકલહ વધારેને વધારે કષ્ટચર્ચવાની છે. તેમાંથી બંધારણને પ્રશ્ન આપણે વિચાર્યું. મય બનતું જાય છે; યંત્રસંચાલક અને મજુરનો રોટલો હવે કેળવણી પ્રચારને પ્રશ્ન વિચારીએ, આ સંબંધમાં સહીસલામત છે. આપણી પ્રજાને હવે ઉદ્યોગ અને કોન્ફરન્સની કાર્યવાહક સમિતિ તરફથી એક જનાનો હાથમજુરી તરફ વાળવાની ખાસ જરૂર છે. આ દિશાઅમલ થઈ રહ્યો છે અને તે યોજનાએ પિતાના મર્યા- એ વર્ધાજના ખાસ વિચારવા જેવી છે. વહેલું મોડું દિત પ્રદેશમાં સારું અને સ્તુતિપાત્ર કામ કર્યું હોય દેશના સમગ્ર શિક્ષણને તે દિશા તરફ વળ્યા સિવાય એમ તેના વૃત્તાન્ત ઉપરથી માલુમ પડે છે. આજના છુટકો નથી. આપણું શ્રીમાન આ ધરણુ ઉપર નવી શ્રીમાન કાન્તિલાલ ઈશ્વરલાલની રૂ. ૨૫૦૦૦) ની ઉદાર નવી શિક્ષણ સંસ્થાઓ ઉભી કરવાને ઉક્ત બને તે સખાવત ઉપર ઉભી કરવામાં આવી હતી. આ રકમ જૈન સમાજને તેમજ આખા દેશને કેટલે લાભ થાય ?
