________________
બેકાર ભાઈઓને આપણે કામ મેળવી આપી ન શકીએ પણ પક્ષને દેષ દેવા ઈચ્છતું નથી. ફક્ત આજની તેમના જીવનની ઓછામાં ઓછી જરૂરિયાત-અન્ન અને સ્થિતિનું મને લાગે છે તેવું નિરૂપણ કરવાને મારે વસ્ત્ર-પુરા પડે એવો કોઈ પ્રબંધ પણ થ જોઈએ. ઉદ્દેશ છે. મને લાગે છે કે આપણામાં વાસ્તવિક વિચારણા બેકારીનો અને ભારે વિકટ છે. અને તેને દેશની પરા- કરવા માટે જોઈતું જ્ઞાન અને મધ્યસ્થ વૃત્તિ નહિ હોવાના ધીનતા સાથે બહુ ગાઢ સંબંધ છે તેથી તે પ્ર*નને કારણે સર્વને ઉદ્દેશ સમાજનું કલ્યાણ કરવાનો હોવા છતાં સંગીન અને સાચે નીકાલ લાવે આજે અશકય છે. તે ઉદ્દેશ અસિદ્ધ જ રહે છે અને જ્યારે બીજા સમાજે એમ છતાં પણ એ દિશાએ બને તેટલી રાહત આપવી પિતાની હતી અને ઉત્કર્ષ માટે સંગઠ્ઠન સાધે છે અને એ આપણુ સર્વનો ધર્મ છે.
પિતાનું કામ આગળ ચલાવે છે ત્યારે આપણે વિષય દાનની દિશા બદલો–'
કષાયને ભેગ બનીને અંદર અંદર પક્ષાપક્ષી અને
કલહે ઉત્પન્ન કરીએ છીએ અને પાછા પડીએ છીએ. આ કેળવણી પ્રચાર કે બેકારી નિવારણની દિશાએ
આ સ્થિતિ ભારે દુઃખ ઉપજાવે તેવી છે. આ યુગ ઠરાવે કે યોજનાઓ આપણને બહુ દૂર લઈ જઈ શકે
સંગઠ્ઠનનો છે. સંગઠ્ઠન વિનાનો સમાજ ગમે તેટલે તેમ નથી. તે બન્ને બાબતમાં આખરે તે દ્રવ્યની જ
સુસંપન્ન અને સમૃદ્ધ હોય તે પણ આજના તીવ્ર જરૂર છે અને તે માટે ધનવાનેએ આગળ આવવાની
સ્થિતિકલહ સામે ટકી શકતા નથી. આ બાબત ધ્યાનમાં જરૂર છે. જૈન ધનવાને પિતાની દાન વૃત્તિ માટે
લઈને આપણા પક્ષ ભેદની દીવાલો જમીનદોસ્ત કરીને જગમશહુર છે, પણ આજે દાનના પ્રવાહ બદલાવાની
- સર્વ સંમત એવા કેઈ કાર્યક્રમ ઉપર આપણે એકત્ર જરૂર છે. હાલની પરિસ્થિતિ બરાબર ધ્યાનમાં લઈ
થવું જોઈએ. એ આપણે શું કરી ન શકીએ ? સમાજનું કલ્યાણ વિશેષ કેમ સધાય અને દાનના સાત ક્ષેત્રો પૈકી કયા ક્ષેત્રોને દાનની વિશેષ જરૂરિઆત છે સમાજમાં દેખાતા ત્રણ વર્ગોતેને ખ્યાલ કરીને તે ક્ષેત્રોમાં દાનનો પ્રવાહ વાળ આપણુ સમાજના વિચારપક્ષેને આપણે બારીકાઈથી જરૂરી અને ઉપયોગી છે. આજે જૈન સમાજને અનેક વિચાર કરીશું તે આપણને આપણે સમાજ ત્રણ રીતે પાસ થઈ રહ્યો છે. સંખ્યા ઘટતી જાય છે; વર્ગમાં વહેંચાયેલો માલુમ પડશે. (૧) સ્થિતિચુસ્ત આર્થિક પરિસ્થિતિ બગડતી જાય છે ! કેળવણીમાં પણ વર્ગ (૨) ઉદાસીન વગ (૩) સુધારક વર્ગ. આ વગોની સારી રીતે પછાત છે. એ સમાજ ક્ષીણ થશે તે ભવ્ય કૅન્ફરન્સ ઉપર પણ બહુ ગંભીર અસર પડી છે. એક જિનાલને કણ સાચવશે ? અને જ્ઞાનભંડારોને કાણુ બીજા વર્ગ વચ્ચેને અણગમે અને કેટલેક અંશે ઉપયોગ કરશે ? માટે આજે તે અન્ય દાનક્ષેત્રોને ગૌણ વિરોધની લાગણીને લીધે અને એકબીજાની ખેંચાબનાવીને શ્રાવક અને શ્રાવિકાઓની સ્થિતિ સુધારવા તાણીને લીધે આ કૅન્ફરન્સની સંસ્થા સમાજને ઉપયોગી પાછળ જ સર્વ દાન પ્રવાહોનું એકીકરણ થવાની જરૂર તથા જરૂરી સંસ્થા હોવા છતાં સમાજની જોઇતી સેવા છે. પારસી પંચાયત ફંડની યેજના એક નાની સરખી બજાવી શકી નથી અને આજની શોચનીય સ્થિતિએ પારસી કોમને કેટલી બધી આશીર્વાદરૂપ બનેલ છે. શું પહોંચેલ છે. આ વસ્તુસ્થિતિ સુધારવા માટે દરેક વર્ગો આપણે ત્યાં આવું મોટું ફંડ ઉભું થઈ ન શકે કે જે મારા નમ્ર વિચાર પ્રમાણે કેવી દષ્ટિ રાખવી જોઈએ કેમની કેળવણીની જરૂરિયાતને બરાબર પહોંચી વળે તેની ચર્ચા અહિં અસ્થાને નહિ ગણાય. અને વધતી જતી બેકારીમાં પણ રાહત આપી શકે ?
કષાય ભાવ અટકાવો.જુની દષ્ટિ અને ઘરેડવાળાં દાનવીર સાધમભાઈઓને આ બાબતને યોગ્ય વિચાર કરવા મારી આગ્રહપૂર્વક
પ્રથમ તો દરેક વર્ગે સમાજના કલ્યાણને પિતાના વિનંતી છે.
લક્ષ્યસ્થાને સ્થાપવું જોઈએ. અને જાહેર પ્રવૃત્તિમાં અંગત
રાગદ્વેષને જરા પણ સ્થાન આપવું ન જોઈએ. વળી આપણી પક્ષાપક્ષી અને મતભેદો
અન્ય વર્ગની દષ્ટિએ મધ્યસ્થભાવે ખુલ્લા અને ઉદાર આજે આપણે જેન સમાજ પક્ષાપક્ષી અને મત- મનથી સમજવા પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. આમ કરવા ભેદથી છિન્નભિન્ન થઈ રહ્યો છે. વિચારભેદ જે પ્રામા- છતાં એક વિચાર ઉપર આવી ન શકાય તે એક બીજા ણીક અને તન્દુરસ્ત હોય તે તે વડે સમાજ આગળ માટે ભેદભાવ ઉભું થવા દેવો ન જોઈએ. અને જે જે વધે છે. પણ આપણા મતભેદે એકાએક મનભેદ ઉત્પન્ન બાબતમાં મળતાપણું હોય તે તે બાબતમાં એકમેક કરી બેસે છે. આપણામાં અન્ય વિચાર ધરાવનારાઓ સાથે મળીને કામ કરવાની ટેવ કેળવવી જોઈએ. આમ માટે સહિષ્ણુતા નથી, ઉદારતા નથી. આપણામાં દીર્ધ કરવાથી આપ આપસમાં પ્રેમ વધે છે અને સમાજની દર્શી, પ્રતિભાશાળી, ઉદાર ચિત્ત અને સમાજનું શ્રેય પ્રગતિ સધાય છે. વિચારભેદને અગે જે કષાયવૃદ્ધિ યાને સેવા કરવાની ધગશ અને ચીવટવાળા આગેવાનોની થાય છે તે અટકાવવાની ખાસ જરૂર છે. સર્વ અનર્થનું ખામી છે. હું કોઈ પણ પક્ષને માણસ નથી, અને કોઈ મૂળ કષાયોની વૃદ્ધિ છે. તે અટકાવવા માટે મધ્યસ્થ
વધે
છે. આપણુામાં
નથી. આપથામાં
આ પ્રગતિ સધા
