________________
પ્રથમ અધિવેશન મારવાડમાં ફળેપી તી ખાતે આ કોન્ફરન્સના પિતા સમાન લેખાતા શ્રી. ગુલાબચંદજી કડાની રાહબરી નીચે ભરવામાં આવેલું. ત્યાર બાદ ઉત્તરાત્તર વધારે ને વધારે ભવ્ય અધિવેશના ભિન્ન ભિન્ન સ્થળે ભરાયાં અને તેમાં તે વખતના આગેવાન શેડીઆએ તેમજ વિદ્વાનેા સારા પ્રમાણમાં ભાગ લેતા. આ સ્પર્ધા શરૂઆતનાં વર્ષમાં સારા પ્રમાણમાં ફાવી ફુલી છે અને જૈન સમાજમાં સારૂં સ્થાન મેળવ્યું છે. અધિવેશન પ્રેમગે પ્રતિનિધિ તેમજ પ્રથા સારી સંખ્યામાં હાજર થતા તેમજ મેાટી મોટી રકમની સા વતા જાહેર કરવામાં આવતી. આમ એક વખત આ કોન્ફરન્સની સંસ્થાનું આખો જૈન સમાજ ઉપર સારૂં પ્રભુત્વ હતું અને સમાજને પણ આ સંસ્થા ખૂબ ઉપ ચોગી સેવા આપી.
જરૂરીયાત હજી જૈવીને તેવી જ છે. એટલુ જ નહી’ પણ વધારે છે.
સંસ્થાની જરૂર છે કે નહિ ? આ બધા પ્રશ્નોનો નીકાલ લાવવા આજે આપણે આટલા લાંબા ગાળે એકત્ર
થયા છીએ.
વળી કાન્ફરન્સની હસ્તિ ખીજી રીતે પણ જરૂરી છે. કેમકે તેમાં પ્રાન્ત, જ્ઞાતિ, ભાષા, ગચ્છ અને તેવા બત કશા ભેદને અવકાશ ન હેાવાથી મૂર્તિ પૂજક માત્ર મળી ક્રુ છે. કાન્ફરન્સ સિવાય આખા શ્વેતાંબર મૂર્તિ પૂજક સમાજને ગમે તે પ્રશ્ન પરત્વે એકત્ર મળવાની તક આપે એવી કોઇ બીજી સંસ્થા હસ્તીમાં ન હતી અને નથી. કોન્ફરન્સની હસ્તી જૂના તથા નવા બાનાજરૂરી મિશ્રાની પ્રતીકરૂપ ાવાથી એના વિષે અનાદર, ઉપેક્ષા કે વિશેષ ધારણ કરવા કોઇપણ જૈનને માટે યોગ્ય નથી.
કોન્ફરન્સની આજની પરિસ્થિતિ—
આમ તને ભાગળ રાખીને વિચારીએ તો સૌકાઇ કબુલ કરશે કે આવડા મોટા જૈન સમાજ અને તેના અનેક અંગત પ્રશ્નો-આા સમાજના પ્રતિ નિધિએ અવારનવાર મળે અને જૈન સમાજને લાગુ પડના પ્રશ્નોનો યોગ્ય વિચાર કરે, તે સંબંધમાં જરૂરી
આજે એ સ્થિતિ રહી નથી. આજે કાન્સ વિષે વાકાના ઉત્સાહ અતિ મન્દ હિંસે છે. કેટલાક સ્થાએ
ચેાજના પડીને તેનો અમલ કરે. એ જેટલું ઈષ્ટ છે તેટલું જ આવશ્યક છે. પણ આટલા તર્ક કે વિચારથી કઈ સંસ્થા પ્રાણવાન બની શકતી નથી. એ માટે તા
કોન્ફરન્સના પ્રશ્ન ઉપર પડ્યા પડી ગયા છે. ઇન્ફરન્સનાં અધિવેશનના અહુ જ લાંબા ગાળે ભરાય છે. આ અધિ વેશના બરવા માટે બહુ જ ઓછાં સ્થળ સુક વામાં આવે છે. આજે મુંબઇની કાર્યવાહી સમિતિએ મુંબઇમાં અવાર નવાર મળેછે અને કાન્ફરન્સને જીવતી રાખે છે. તેની માતુ પ્રવૃત્તિઓમાં પણ એન્યુકેશન બોર્ડની ધાર્મિક પરીક્ષાઓ અને કેળવણી પ્રચાર સમિતિ તરફથી કેટલાંક કેન્દ્રોનેા કેળવણીના કાયદા માટે અપાતી મદદો બને બાકિાની પુરતી સંખ્યાના ભાવે ખાટ આપતું ‘જૈન યુગ' જેવું એક સાધારણ પાક્ષિક પત્ર સિવાય બીજું કશું વિશેષ જોવામાં આવતું નથી. આવી સ્થિતિએ પહોંચવાના કારણેાની વિગતમાં હું ઉતસ્યા નથી માંગતા કારણ કે એવી દોષવહેંચણી વિના
સસ્થાના કાર્યને આગળ ધપાવવા માટે સમય તેમજ શકિતના પુરા ભાગ આપતા–સમાજના વિશ્વાસપાત્ર કાર્યકર્તાઓ નઇએ. આપણી મોટામાં મોટી ટિ અહિજ છે. આપણુને સ્થાનિક કાય કર્તાઓ મળી શકે છે, પણ કોન્ફરન્સનો ગામેગામ પ્રચાર કરવા માટે માત્ર એક જ કામને વરેલા કાર્યકર્તામાટીમાનો આપ ત્યાં અભાવ છે. આવા કાર્યકર્તાઓ ળવવાની સભાયના રાખી શકાતી હોય તે આ સસ્થાને જીવતી રાખવાના અ છે; નહિ તે જે છે તેની તે સ્થિતિમાં આ સંસ્થા ચાલ્યા કરે તેના નારી દષ્ટિએ મને બહુ અર્થ રખાતા નથી. જાન્સની માત્ર બુદ્ધિથી
કાનૂની શ્રી અને તકરાર ઉભી કરે એવા ભય રહે.સ્વીકારાયેલી ઉપયોગીતા એક વસ્તુ છે; તેને ગતિમાન
છે. પણ આજે આ સ્થિતિ છે. હવે આપણે શું કરવું છે ? આ સંસ્થાને આપણે ચલાવવી છે કે બંધ કરવાની છે? આ સંસ્થામાં સમાજને પ્રગતિના માર્ગે લઇ જવા માટે
અને પ્રાણવાન કરે તેવા કાયકર્તાઓ મેળવવા બીજી જ વસ્તુ છે. આજે આપણે નિંગાળા જેવા એકાન્ત શા સ્થળે ઘણા લાંખા વખતે એકત્ર થયા છીએ. આજે
કશી ઉપચાગીતા છે કે નહિં સમાજને આ
આપણી સામે કઇ તકરારી પ્રશ્ન કે વિષય નથી. મા
ડાન્સમાં સૌ કેઇ સરળતાથી ભાગ લઈ શકે તે માટે આ કાન્સમાં ચર્ચવાના વિષયેાની પણ મર્યાદા બાંધવામાં આવી છે. આજે એકત્ર થયેલા ભાઈ બહેના ધાર્મિક, સામાજીક અને શિક્ષણ ાદિ સંબંધી કોઈ એકજ પાના કે વર્ગના છે. એમ માનવાને કારણે પ્રશ્નોનો વિચાર કરનારી અને તેને હની બે અમલમાં નથી. આજે આપણે સૌ નિખાલસપણે ચર્ચા કરીએ; મૂકનારી સ્થાનિક સંસ્થાઓ હતી. છતાં નવીન રાજાત્ર આજે આપણે સંસ્થાની કંગાળ સ્થિતિ કબુલ કરી એક અને નવીન યુગને પરિણામે નવેસરથી ઊભા થતા આજે આપળા પૂર્વ મહીને આપણે ભાનુએ મુકીએ, પ્રશ્નો વિચારવા અને સામાન્ય લેાકમત કેળવવા તથા આપણે જ્યાંથી ભૂલ્યા ત્યાંથી કરીને ગણીએ, આપણી જૂની સસ્થાઓમાં આષક નવું વિચાર બળ મેળવ-શક્તિ મર્યાદા વિષે પણ આત્માના ન કરીશ્મા વાના હેતુથી ફ્રાન્સની સ્થાપના થયેલી. અને તે આપણી સંસ્થાની જીવનદોરી લખાવી કે નહિં અને તે
કે
