________________
તારનું સરનામું:- “હિંદસંs.”—“ HINDSINGH...”
Regd. No. B. 1998.
# નો તિવરણ માં
જ
=
=
=
5
:
જેને યુગ. The Jain Duga.
તે
જૈિન શ્વેતાંબર કૅન્ફરન્સનું મુખપત્ર.]
જ
તંત્રી –મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસી.
વાર્ષિક લવાજમ:–રૂપીઆ બે.
છુટક નકલ – દેઢ આને.
નું ૧૧ મું.
તારીખ ૧ લી ડીસેમ્બર ૧૯૩૭.
અંક ૯ મે.
૧૬: ;િ કો.
માનવ સંસ્કૃતિના વિકાસમાં રેડાયેલ વિષ.
જત વિષ રેડાયું :
!
બનવું છે, પણ મને બીજાને જીવતા
માનવ સંસ્કૃતિના વિકાસમાં આજ એક મૂળભૂત “વિષ” રેડાયું છે દરેકને જીવવું છે, પણ તે બીજાને જીવતા રાખીને નહિ. દરેકને ચિરંજીવી બનવું છે, પણ તે બીજાઓને જીવન પ્રવાહ અટકાવીને. તે જાણે છે કે બળ કરીશું તે છવાશે. તે સમજે છે કે કળ વાપરશું તો જીવાશે. આખી સંસ્કૃતિમાં બળ અને કળની બાજુઓ ગોઠવાઈ ગઈ છે. બળ અને યુક્તિની વચ્ચે આખો માનવ હ ડાળ હીંચકાય છે. એજ બળનું મૂર્તિમંત સ્વરૂપ તે જગતની શસ્ત્ર સજાઈ પછી તે શસ્ત્ર વ્યક્તિ ધારણ કરે કે પ્રજા ધારણ કરે. એજ કળનું મૂર્ત સ્વરૂપ તે વાણિજ્ય. અને રાજનિતિ–પછી તે વાણિજ્ય કાપડના વેચાણમાં વ્યક્ત થાય કે માનવ દેહના વેચાણમાં વ્યક્ત થાય. એ રાજનિતિમાં ખુલ્લી નાદીરશાહી કલેઆમ હોય કે પછી સ્વતંત્રતાને માર્ગે લઈ જવાની સ્વતંત્રધન જગાવ્યાં છતાં માર્ગનો છેડો જ ન આવે. એવી ભૂલભૂલામણીમાં ગુંચવનાર ગૌર પ્રજાઓના રાજઅમલની છુપી કલેઆમ હોય.
માનવીને જીવતાં આવડતું હોય તે સંસ્કૃતિને સાચવવા શસ્ત્રોની જરૂર ન પડત. જન વ્યવહાર જ્યાં સુધી વાણિજ્ય ઉપર રચાય રહેશે ત્યાં સુધી વાણિજ્યના અક સમો રૂપીયે જ જગત ઉપર રાજ્ય કરશે. તે બુદ્ધિને ખરીદે છે, ગુણને ખરીદે છે, રૂપને ખરીદે છે અને કલાને પણ ખરીદે છે. અપાર્થિય તત્વોને ખરીદતાં આ ચક્રવર્તિ રાજરાજેન્દ્ર રૂપીયાની આણું માનવા કદાચ એ તો અચકાય તે તે તને બળથી તાબે કરવા તે જમૈયો-તલવાર પણ ખરીદી શકે છે.
-શ્રી. રમણલાલ વસંતલાલ દેસાઈ
