________________
છે
(૧૫) જીવનને કઠોર-જૂર અને તામસી બનાવનારા વર્થ ૨૨ અભક્ષ્યો
આહારનો સંબંધ જેટલો શરીર સાથે છે તેટલો મન અન છે. બારીક ત્રસ જીવો પણ ઘણાં હોય છે. જે ખાવાથી તૃપ્તિ થતી
છે. જેવું અન્ન તેવું મન, અને જેવું મન તેવું જીવન, નથી, શક્તિ મળતી નથી. પરંતુ ટેટા-ટેટીમાં રહેલ સૂક્ષ્મ જીવો અને જેવું જીવન તેવું મરણ, આહારશુદ્ધિથી વિચારશુદ્ધિ ને મગજમાં પેસી જાય તો મરણને શરણ થવું પડે છે. જંતુઓના વિચારશુદ્ધિથી વર્તનશુદ્ધિ આવે છે. દુષિત અભક્ષ્ય આહાર લેતાં કારણે શરીરમાં રોગ થાય છે. જેમાં ઘણી જીવહિંસા રહેલી છે. મન દૂષિત થાય છે અને સંયમ તૂટી જાય છે. શરીર રોગિષ્ટ બને આથી આ પાંચેય અભક્ષ્ય છે. છે. મન વિકારી-તામસી બને છે. સાત્ત્વિક ગુણમય જીવન (૬) મધ અભક્ષ્ય - માખી, ભમરી, કુંતાની લાળમાંથીજીવવા માટે અને દોષોમાંથી ઊગરી જવા માટે ભક્ષ્ય-અભક્ષ્ય ઉલ્ટીમાંથી બનેલું છે. માખી ફૂલમાંથી રસ ચૂસે છે અને આહારના ગુણ-દોષો જાણવા જરૂરી છે.
મધપૂડામાં ઓકે છે. મધપૂડા નીચે ધૂમાડો કરી માખીઓને અભક્ષ્ય આહારના દોષો :- કંદમૂળ વગેરેમાં અનંત ઉડાડવામાં આવે છે. મધપૂડાને નીચોવતાં અનેક અશક્ત જીવોનો નાશ થાય છે, માખણ-મદિરા-માંસ-મધ-ચલિતરસ માખીઓ, બચ્ચાઓ ઈડાઓ નાશ પામે છે, આ બધાની અશુચિ વગેરેમાં અગણિત ત્રસ જંતુઓનો નાશ થાય છે. એના ભક્ષણથી મધમાં ભળે છે. રસ જ જંતુઓ પણ તેમાં ઉત્પન્ન થાય છે. પરિણામ ક્રૂર-કઠોર ઘાતકી બને છે, મન વિકારી-તામસી બને આમ મધમાં ઘણી જીવહિંસા અને નરકનું કારણ હોઈ વર્જ્ય છે. છે, શરીર રોગોનું ઘર બને છે. ક્રોધ-કામ-ઉન્માદ ભભૂકે છે. મધની જગ્યાએ દવામાં ઘી + સાકર, મુરબ્બાની પાકી ચાસણી અશાતા વેદનીય આદિ અશુભકર્મ બંધાય છે, નરકગતિ- વગેરેથી કાર્ય સરી જાય છે. તિર્યંચગતિ-દુર્ગતિનું આયુષ્ય બંધાય છે. વિચારધારા કલુષિત
(6) મદિરા-દારૂ અભક્ષ્યઃ- જેને સુરા, કાદંબરી, વીસ્કી, બને છે, જીવન અનાચારી થાય છે, અને બંધાયેલા પાપો અનેક
દારૂ, શરાબ, દ્રાક્ષાસવ, વાઈન-લદ્દો, બીયર, ચરસ કે ભાંગના ભવોમાં ભટકાવે છે.
નામથી ઓળખવામાં આવે છે. લોટ-ગોળ-દ્રાક્ષ વગેરે પદાર્થોને શુદ્ધ-સાત્વિક ભક્ષ્ય આહારથી - અનંત જીવો કે
આથો લાવવા સડાવવામાં આવે છે. જેમાં અગણિત ત્રસજંતુઓ ત્રસજંતુઓના નાશથી બચી જવાય છે. શરીર રોગથી બચે છે. ઉત્પન્ન થાય છે. તેને ઉકાળવામાં આવે છે. આમ મદિરામાં મન નિર્મળ-પ્રસન્ન-સાત્ત્વિક બને છે. પરિણામ કોમળ અને
અનેક જીવોનો નાશ અને નવા નવા જીવોની ઉત્પત્તિ થયા કરે દયાવાળા બને છે. સદ્વિચાર અને સદાચારનો વિકાસ થાય છે. છે તેની હિંસા છે. પીધા પછી મગજનો કોલ ચાલ્યો જાય છે. સદ્ગતિ સુલભ બને છે, ત્યાગ-તપના સંસ્કાર પાડી શકાય છે.
કામ-ક્રોધનો-ઉશ્કેરાટ જાગે છે, બુદ્ધિ કાંતિ-ધનની હાનિ થાય જીવન-મરણ સમાધિવાળા બને છે. ઉત્તરોત્તર મનશુદ્ધિ દ્વારા
છે, પાગલપણું પ્રગટે છે, અનાચારી બને છે. જ્યાં ત્યાં પછડાય જીવન શુદ્ધિ-અને તેથી શુભધ્યાનના બળે પરમશુદ્ધિરૂપ મોક્ષ
છે. આરોગ્યનો નાશ થાય છે. આયુષ્યને ધક્કો પહોંચે છે. અણાહારી પદ સુલભ બને છે. આત્માના પુનઃ પુનઃ
કૌટુંબિક પરિસ્થિતિ વણસે છે. વિવેક-સંયમ-જ્ઞાન વગેરે ગુણનો અધ:પતનથી બચવા માટે ૨૨ અભક્ષ્યનો પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક ત્યાગ
નાશ થાય છે. જીવન બરબાદ થાય છે.
(૮) માંસ અભક્ષ્ય :- પંચેનિદ્રય જીવની હિંસા કરીને બાવીસ વર્જવા યોગ્ય અભક્ષ્ય પદાર્થો પ્રાપ્ત થાય છે. માંસમાં અનંતકાય જીવો તથા ત્રસજંતુઓ, ૧ થી ૫ પંચુંબરિ, ૬ થી ૯ ચઉવિગઈ ૧૦ હિમ ૧૧
સંમૂર્છાિમ જીવો ઉત્પન્ન થાય છે. માંસ ભક્ષણમાં અનેક જીવોની વિસ ૧૨ કરગે ૧૩ સબૂમક્રિઅ, ૧૪ રાઈભોઅણગ ચિય,
હિંસા છે. જેના ભોજનથી પ્રકૃતિ તામસી બને છે, ઝનૂન-ક્રૂરતા ૧૫ બહુબીઅ ૧૬ અસંત ૧૦ સંધાણા II ૧૮ ઘોલવડા, ૧૯
પ્રગટે છે. કેન્સર વગેરે ભયંકર દર્દો લાગુ પડે છે. કોમળતાવાયંગણ ૨૦ અમુણિએ નામાઈં પુષ્કફલાઈં ૨૧ તુચ્છ ફલ
કરુણાનો નાશ થાય છે. પંચેન્દ્રિય જીવના વધથી નરકાયું બંધાય ૨૨ ચલિઅરસં વજે વજાણિ બાવીસ II
છે, જેથી નરકમાં અપરંપાર અસંખ્ય વષોની પીડા વેઠવી પડે ૧ થી ૫ પાંચ ઉબર કળો અભક્ષ્ય (૧) વડના ટેટાં છે. જુદા જુદા ધર્મશાસ્ત્ર દયા અહિંસાનું વિધાન કરે છે. તેનું (૨) પારસ પીપળાની (૩) પ્લેક્ષની (૪) ઉંબર-ગુલરની (પ)
ઉલ્લંઘન કરવામાં આવે છે. ઈડામાં પણ પંચેન્દ્રિય જીવનો ગર્ભ કાળા ઉંમરાની ટેટીઓ અભક્ષ્ય છે. દરેકમાં અગણિત બીજ હોય રસ રૂપે હોઈ માંસના દોષ જેટલો દોષ જાણવો. ઈડામાં રહેલા
કરો.
૫૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
