Jain_Satyaprakash 1956 02

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 6

X
૧૦૦ ]
શ્રી. જેન સત્ય પ્રકાશ | [ વર્ષ : ૨૧ શરૂઆતમાં જોડાયા એટલે મતનું નામ “ તેરાપંથ' પડયું. તે તેનાં નામ આ પ્રમાણે છે–૧. ભિકખુછ, ૨. થિરપાલજી, ૩. ફત્તેચંદજી, ૪. ટેકરજી, પ. હરનાથજી, ૬. ભારીમાલ, છે. વીરભાણજી, ૮. લખમીચંદજી, ૯. વખેતરામ, ૧૦. ગુલાબજી, ૧૧. ભારમલ, ૧૨. રૂપચંદ, ૧૩. પ્રેમજી.
આ તેરમાં ગનાથજીના પાંચ ચેલાઓ, જ્યમલજીની છ ચેલાઓ અને બે બીજાનાએમ તેર મળ્યા હતા. તેમાંથી ધીરે ધીરે સાત ખરી ગયા હતા અને બાકી છ ટકી રહ્યા હતા,
સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયમાં દીક્ષા લીધા પછી નવ વર્ષ ભિખુજીની ચોત્રીશ વર્ષની વયે તેમણે “તેરાપંથ ની શરૂઆત કરી અને ચાલુ પરંપરાથી તદ્દન વિપરીત પ્રરૂપણાઓ કરી.
ઉપર કહ્યું તે-ભિકખમનું દીક્ષા લીધી ત્યારથી આરંભીને “તેરાપંથ'ની સ્થાપના સુધીનું–જીવન છે. એ જીવનમાં અધ્યયનાદિની જે હકીકત છે તેમાં સંસ્કૃત-પ્રાકૃતનો અભ્યાસ વિષે કશો પણ ઉલ્લેખ નથી, એટલે તેઓ એ ભાષાના અભ્યાસી ન હતા એમ સહેજે મનાય. એ ભાષાના અધ્યયન વગર આગમના ગંભીર ભાવો સમજવા સુકર નથી. આગમનો અર્થોના ઊલટસુલટ ભાવો કરવા જતાં જે વિપરીતતા અને વિષમતા આવી. એ જે સંસ્કૃત-પ્રાકૃતભાષાનું અધ્યયન હોત અને પંચાંગીનું પરિશીલન હોત તે ને આવત એમ આશા રાખી શકાય. ભિકખુળના સમયમાં સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયમાં કેટલીક શિથિલતા પ્રવેશી હશે ? એમ તેરાપંથના કહેવા પ્રમાણે માની લેવામાં આવે તે પણ કોઈ જુદો મત કાઢવા જેવી છે ચારિત્ર જ નથી એવી કોઈ પણ શિથિલતાને ઉલ્લેખ તેઓએ કર્યો નથી, બાકી આગમમાં કહ્યા પ્રમાણેના આચારને વર્તમાનકાળમાં મેળ બેસાડવા માટે સમ વિચારણાની આવશ્યકતા હતી. તે વિચારણા ન કરી શકવાને કારણે ભિખુજીએ તત્કાલિન સાધુસંપ્રદાય ઉપરની શ્રદ્ધા ગુમાવી દીધી. તેમણે જે નવું જીવન આરંભ્ય તેમાં અને આગમકથિત આચારમાં કેટલું અંતર છેતેની વિચારણા કરવામાં આવે તે-તેમના નવા જીવનને પણ તેમના મંતવ્ય પ્રમાણે ભાવસાધુની કટિમાં ગણાવી શકાય નહિ. બાકી જુદો મત ચલાવનાર દરેક એમ માનતા–મનાવતા હોય છે કે, “આપકી લાપસી આર પરાથી કુસકી ”
તેરાપંથીઓના કથન પ્રમાણે ભિખુ આદિ તેર જણે સં. ૧૮૬૭માં ભવસાધુપણું સ્વીકાર્યું તે તેમના ગુરુ કેણ? શું એ રીતે ગુરુ વગર ચાલે ? તેમને શુદ્ધ આચાર પાળવાની ખરેખરી તમન્ના જાગી હેત તે શુદ્ધ આચાર પાળનારા ગુની ખોજ કરવી જોઈતી હતી. ભાવગુરુ કઈ હતા જ નહિ એમ કહેવાનું દુઃસાહસ કરવું એ તો કેવળ મૂર્ખાઈ છે. ગુરએ સાથે મોકલેલા સાધુઓને જુદી જુદી વાત કરીને ભરમાવવા, ગુરને ચારિત્રવિહીન માનવા વગેરે ભિકખુજીના વિચિત્ર સ્વભાવનું પ્રદર્શન છે
આ તે તેરાપંથીઓ જે કહે છે તે પ્રમાણે માન્ય રાખીને છે. બાકી સ્થાનકવાસી સંપ્રદાય તે-ભિકબુજી કઈ રીતે છૂટા પડ્યા–તેમનો સ્વભાવ કેવો ક્રેધી અને વિષમ હતવગેરે જે વાતો કહે છે તે તે ભિકખુજીને માટે જરી પણ સભાવ રહેવા ન દે એવી છે. સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયમાંથી તેઓ છૂટા પડેલા એટલે તેની વાત તદ્દન માનવા જેવી ન હોય એમ તે ન જ કહેવાય અને તેરાપથી સંપ્રદાય જે કહે છે તે સર્વ બરાબર કહે છે એમ પણ ન મનાય. એટલે આ બધી વાતેમાંથી તારવણું કરીને સમજવું જોઈએ. એ સમજવામાં એટલું તો ચોક્કસ થાય છે કે ભિખુજીએ શુદ્ધચરિત્ર પાળવાના બહાના નીચે નો મત કાઢો અને તે પણ ભયંકર ! એ મતની ભયંકરતાઓ કેવી છે અને કઈ રીતે છે એ હવે પછી—- ચાલુ ]