________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અહિચ્છત્રા છે
છે.
[ વર્તમાન રામનગર ]
લે. નાથાલાલ છગનલાલ શાહ ઉત્તરમાં નૈનિતાલ, પૂર્વમાં પિલીશિંત અહિચછત્રાના પુરાતન અવશેમાં દક્ષિણપૂર્વમાં શાહજહાનપુર, દક્ષિણ- એક શિલાલેખ બ્રાહ્મી લીપીમાં કેતરાપશ્ચિમમાં બદાઉં અને પશ્ચિમમાં રામ- એલ મળી આવેલ છે તે લેખમાં પુર રાજ્ય આવેલ છે. આ પુરાતન નગર ગ્રીક શબ્દમાં અડીસડર (અહિચ્છત્રા) બરેલી જીલ્લામાં આવેલ રામનગર નામ બતાવેલ છે. (કનિંગહામ એસ્પેન્ટ નામના શહેરથી દક્ષિણદિશામાં ચાર જેફી ઓફ ઈન્ડીયા. પૃષ્ઠ ૭૦૫ માં માઇલના ઘેરાવામાં આવેલ હતું તેવું બતાવેલ નોટ. ) પુરાતત્વખાતા તરફથી સાબીત થયેલ પુરાતત્વજ્ઞોની શોધખોળ પરથી તેમજ છે. અહિચ્છત્રાને કેટલાક લેખકે અહિ મળી આવેલ શિલાલેખ પરથી એમ ક્ષેત્ર તરીકે લખતા આવેલ છે. પરંતુ ઈ. જણાઈ આવે છે કે ઈ. સ. ૧૦૦૪ સુધી સ. બીજી સદીના પૂર્વાર્ધમાં પ્રખ્યાત આ નગર આબાદ વસેલું હતું. ત્યાં ખોળવેત્તા ટેલેમી પિતાના ભારતના આવેલ આલમપુર નામના કેટના મંદિપ્રવાસમાં બતાવે છે કે “અડિસડર Adisa- ૨માં જેનમૂર્તિઓ અને બાદ્ધમૂર્તિઓ dra જેનું સંસ્કૃત નામ અહિચ્છત્રા ઘણા મળી આવેલ છે. તેમજ કટારિ ક્ષેત્રમાંથી પ્રાચીન સમયનું શહેર છે. તેને ઈ. સ. પૂર્વે જેનમૂતિઓ મળવા પામેલ છે. કટારિ ચઉદમી શતાબ્દિ સુધીને ઈતિહાસમાં ક્ષેત્ર આ પુરાતન કિલ્લાથી ૧૨૦૦ ઉલ્લેખ થયેલ છે. પુરાતન કાળમાં આ ફીટની અંતરે ઉત્તર દિશા તરફ આવેલ નગર ઉત્તર પાંચાલ દેશની રાજધાનીનું છે. ૩૦ ફહરરે આ સ્થાનના ખોદકામશહેર હતું, અહિચ્છત્રાને અર્થ નાગ- માંથી કિલ્લાની પાશ્ચમદિશા તરફના ફણ યા નાગના ફણાની છત્રી થઈ શકે ભાગમાં ટીલાનું ખેદકામ કરતાં એક છે. ત્યાં આવેલ પુરાતન કિલાને આદિ સભામંદિર કે જે ઈ. સ. પૂર્વે પહેલી કોટ કહેવાય છે.”(એક ક્રીંન્ડલ–એશ્યન્ટ શતાદિનું હાથ આવેલ હતું. તેના પર ઈન્ડીયા, પૃષ્ઠ ૧૩૩-૩૪)
ઈ. સ. ૯૬ થી ૧૫ર સુધીના લેખે
For Private And Personal Use Only
