________________
છે કે, હે પ્રભો ! હું મારા આત્માને જાણતો નથી, તો આપ કૃપા કરો અને કહો કે, હું ભવ્ય છું કે અભવ્ય ?'
મુક્તિ પ્રત્યે રુચિભાવ પ્રગટ્યા વિના આત્મામાં આવો પ્રશ્ન પૂછવાની ઊર્મિ ઉઠે નહિ. ભવ્ય એટલે શું ? મુક્તિગમતની યોગ્યતાવાળા આત્માને ભવ્ય કહેવાય છે. વિચાર કરો કે, મારામાં, મારા આત્મામાં મુક્તિગમનની યોગ્યતા છે કે નહિ ? એવો પ્રસ્ત ગૂંટીમાંથી ક્યારે બહાર આવે ? મુક્તિ પ્રત્યે રુચિભાવ પ્રગટયા વિના અંતરમાં આ જાતિનો પ્રસ્ત ઉદ્ભવે જ નહિ. જ્ઞાનીઓ કહે છે કે, જેના અંતરમાં આવો પ્રશ્ન ઉદ્ભવે તે નિયમા ભવ્ય !
શ્રી રામચન્દ્રજીની તદ્ભવ મુક્તિગામિતા અહીં કેવળજ્ઞાની પરમષિ પણ ફરમાવે છે કે, તમે અભવ્ય નથી પણ ભવ્ય છો; ભવ્ય છો એટલું જ નહિ, પણ આ ભવમાં જ તમે કેવળજ્ઞાન પામીને મુક્તિને પામવાના છો !' આ વખતે શ્રીરામચંદ્રજીને એમ થઈ જાય છે કે, ‘આ કેમ બને ? હું આટલો બધો રાગી છું. એટલે આ ભવમાં હું કેવળજ્ઞાન પામું અને મુક્તિએ પહોંચું, એ બને શી રીતે ?' આ વિચાર ઉદ્ભવવાથી, શ્રી જયભૂષણ નામના તે કેવળજ્ઞાની પરમષિને તેઓ પૂછે છે કે, “મોક્ષ પ્રવ્રજ્યાથી થાય છે અને સર્વત્યાગ વિના પ્રવજ્યા હોઈ શકે નહિ, જ્યારે મારે માટે તો આ શ્રીલક્ષ્મણ દુર્યોજ છે', અર્થાત્, ‘હું લક્ષ્મણનો ત્યાગ કરી શકું તેમ નથી, સર્વ ત્યાગ વિના પ્રવ્રજ્યા નથી અને પ્રવજ્યા વિના મોક્ષ નથી, તો આ જન્મમાં જ મને કેવળજ્ઞાનની અને અંતે મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય, એ બને કેમ?”
આ પ્રશ્નનો ઉત્તર આપતાં તે કેવળજ્ઞાની પરમપિ ફરમાવે છે કે, ‘તમારે બળદેવપણાની સંપત્તિ અવશ્ય ભોગવવી પડે તેમ છે, પણ તેના અંતે તમે સર્વ સંગોને ત્યજવારા બનશો, સર્વ સંગોના ત્યાગી બનીને પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરશો અને એ પ્રવ્રજ્યાના પાલન દ્વારા શિવપદને પામશો.'
શ્રી રામચન્દ્રજીનો રોષ અને શ્રી લક્ષમણજીની હિતશિક્ષ.૭
(૧૩
