________________
સભા : પ્રચ્છન્નપણે વિહાર કરવાનું કારણ શું?
પૂજ્યશ્રી: એ વિષે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ગ્રન્થકાર પરમષિએ ખુલાસો કર્યો નથી, પરંતુ આગળ સ્વજનસ્થલ નામના નગરમાં ભિક્ષા નિમિત્તે શ્રી રામષિ પધાર્યા એ પ્રસંગ આવવાનો છે અને એ પ્રસંગને વિચારશો તો તમારા પ્રશ્નનો ખુલાસો મળી જશે. પ્રચ્છન્ન એકલવિહારનો સ્વીકાર કરીને શ્રી રામષિ, એકલા જ નિર્ભયપણે કોઈ એક અટવીમાં ચાલ્યા ગયા અને ત્યાં એક ગિરિકન્દરમાં રહા. જે દિવસે મહામુનિ શ્રી રામભદ્ર આ ગિરિકન્દરમાં આવીને રહા, તે જ દિવસની રાત્રિએ ધ્યાનમગ્ન એવા તેમને અવધિજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ. એ અવધિજ્ઞાન પ્રગટવાના પ્રતાપે શ્રી રામષિ, ચૌદ રાજલોક પ્રમાણ વિશ્વને હાથમાં રહેલી વસ્તુની જેમ જોવા લાગ્યા.
અવધિજ્ઞાની રામષિએ કરેલી વિચારણા હાથમાં રહેલી વસ્તુની માફક ચૌદ રાજલોક પ્રમાણે વિશ્વને જોતાં રામષેિ જાણી શક્યા કે, બે દેવો દ્વારા શ્રી લક્ષ્મણજી હણાયા હતા અને બે દેવો દ્વારા હણાયેલા એ મૃત્યુ પામીને નરકે ગયા છે. આ પ્રમાણે જાણીને શ્રી રામભદ્રમહર્ષિ વિચારવા લાગ્યા કે, | ‘પૂર્વ જન્મમાં જ્યારે હું ધનદત્ત નામથી ઉત્પન્ન થયો હતો, ત્યારે લક્ષ્મણ મારા નાના ભાઈ તરીકે વસુદત્ત નામથી ઉત્પન્ન થયો હતો અને
ત્યાં પણ તે કરવા યોગ્ય કૃત્યને કર્યા વિના જ એમને એમ મૃત્યુ પામ્યો હતો. તે વસુદત્તનો જીવ આ ભવમાં મારા નાના ભાઈ લક્ષ્મણ તરીકે ઉત્પન્ન થયો અને આ ભવમાં પણ તેના પહેલાં સો વર્ષો તો કુમારાવસ્થામાં નિષ્ફળ ચાલ્યાં ગયાં. એ પછી પણ તેનાં ત્રણસો વર્ષ મંડલિક તરીકે ગયાં અને ચાલીશ વર્ષ દિગ્વિજયમાં ગયાં. આ પછીથી એણે અગિયાર હજાર પાંચસો ને સાંઈઠ વર્ષો સુધી રાજ્ય કર્યું આ ક્રમે કરીને બાર હજાર વર્ષોનું તેનું આખું ય આયુષ્ય કેવળ અવિરતિપણામાં જ ગયું અને એથી તે તેને નરકે લઈ જનારું બન્યું !
સમજાય છે કાંઈ? શ્રીરામચંદ્રજીએ શ્રીલક્ષ્મણજીનાં બાર હજાર વર્ષોની તારવણી કાઢી. તારવણીમાં શું નીકળ્યું? દિગ્વિજયો ગમે તેટલા પણ સાવ્યાં અને રાજ્યસુખ ગમે તેટલાં વર્ષો સુધી ભોગવ્યું,પણ
રમેશજીજો સંસારત્યાગ સઘન અને નિર્વાણ...૧૨
