________________
૨૬૦ ભગવાનની સર્વજ્ઞતામાં શંકા હતી ? ભગવાનને એ સર્વજ્ઞ નહોતી
માનતી ? લક્ષ્મણા સાધ્વી ભગવાનને સર્વજ્ઞ માનતી જ હતી, પણ કામાવેશના પ્રતાપે જ તેને એવો વિચાર આવ્યો. જે રીતે પ્રાયશ્ચિતની તેણે અન્યના નામે માગણી કરી, તે શાથી ? માવાવેશના પ્રતાપે જ ને ? નહિતર ભગવાનને એ ન કહે કે, “મને અમુક વિચાર આવ્યો હતો એટલા માત્રથી કાંઈ ભગવાન એથી અજાણ્યા રહે એ બનવાનું હતું? ભગવાન તો જાણતા જ હતા, પણ આવેશના યોગે ઉત્તમ પણ આત્માથી અકૃત્યો થઈ જાય છે. જેવી રીતે લક્ષ્મણા સાધ્વીને પોતાના કામાવેશનું ભાન થયું અને એથી પ્રાયશ્ચિત્ત લેવાનું મન થયું, તેમ જો માનવેશનું ભાન થયું હોય તો એણે જે રીતે પ્રાયશ્ચિત્તની માગણી કરી
તે રીતે તે પ્રાયશ્ચિત્તની માગણી નહિ કરતાં ‘મારાથી અમુક દોષ થઈ 9 ગયો છે એમ કહેવા સાથે જ પ્રાયશ્ચિત્તની માગણી કરત ! ૐ આ બધી વસ્તુઓની વિચારણા આપણે એવી જ રીતે કરવી » જોઈએ, કે જે વિચારણાના પ્રતાપે આપણામાં રાગદ્વેષતા આવેશથી
બચતા રહેવાની ભાવના જન્મે. પોતાના પાપનો બચાવ કરવા માટે ૮૭ આવાં દૃષ્ટાન્તોનો ઉપયોગ કરવો, એ બહુ જ ભયંકર છે. “સીતેન્દ્ર જેવા
સમ્યગ્દષ્ટિએ પણ આમ કર્યુ, તો આપણે અમુક અમુક કાર્યો કરતા હોઈએ એટલા માત્રથી આપણામાં સમ્યગદર્શન ગુણ નથી પ્રગટ્યો એમ કેમ મનાય ?' આવો વિચાર જેમના અત્તરમાં સ્ફરે, તેમણે સમજી જ લેવું જોઈએ કે ‘હજુ સમ્યગદર્શન ગુણ મારાથી બહુ છેટે છે ?' સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને એવો વિચાર આવે જ નહિ. જ્યારે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા પોતાનાં કાર્યોની વિચારણા કરતો હોય, ત્યારે તો એને પોતાના સઘળાં જ પાપ કાર્યો પાપ કાર્યો તરીકે જ ભાસે, પાપ થઈ જવું કે પાપ કરવું પડે તે કરે એ એક વાત છે અને અમુક પાપ કાર્યો આપણે કરીએ તેથી આપણામાં સમ્યગ્દર્શન ગુણ નથી એમ કેમ મનાય ?' આવો વિચાર કરીને પાપભીરૂતાને છેહ દેવો એ બીજી વાત છે. સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મામાં પાપની રુચિ હોય જ નહિ અને જેનામાં પાપની રુચિ ન હોય, તેનામાં પોતાનાં પાપોનો પશ્ચાત્તાપ હોય કે પોતાના પાપોનો બચાવ કરવાની વૃત્તિ હોય ?
રિમ વિણ ભ૮૦ ૭.
