________________
( ૩૭ )
થઈ છે. ગુજરાત દેશમાં ચાલતી ગુજરાતી ભાષાના પ્રવર્તકા જ છે એમ ઐતિહાસિક દૃષ્ટિથી સિદ્ધ થાય છે. સંસ્કૃત ભાષામાં પ્રાચીનમાં પ્રાચીન જૈન શાકટાયન વ્યાકરણ છે તેથી સંસ્કૃત ભાષામાં જૈતાના પ્રથમ હાથ છે એમ સિદ્ધ થાય છે. જેનાએ સંસ્કૃત ભાષામાં હજારા ગ્રન્થા લખ્યા છે તે જેસલમેર, પાટણ, ખંભાત, અમદાવાદ વગેરેના જાના ભંડારા જોવાથી માલુમ પડે છે.
tr
જૈનધર્મ સાહિત્ય સંબધી મીસીસ એનીબેસન્ટ નીચે પ્રમાણે કહે છે કે “ જૈનધર્મ રાજાએ પૂરા પાડયા એટલુજ નહિ પણ તે તામીલ ભાષાના સંસ્થાપક હતા. તામીલ ભાષાનું વ્યાકરણ જે સરસ હયાત વ્યાકરણેામાં બહુજ શાસ્ત્રીય પદ્ધતિ પ્રમાણે લખેલું છે તે પણ જૈતાની કૃતિ છે. પવનન્દીનુ લોકપ્રિય વ્યાકરણ નમાલ તેમજ લાદીયર જૈનાનાં છે. પ્રખ્યાત કવિ તીલુવરનુ કુરલ જે દરેક દક્ષિણ હિન્દુસ્થાનના રહેવાશીને જાણીતું છે. તે જનાને ગ્રન્થ છે એમ કહેવાય છે, અને તેનું કારણ એ છે કે તે જનાના શબ્દ વાપરે છે. તે અહતા વિષે લખે છે અને જૈતાના પારિભાષિક શબ્દોના ઉપયાગ કરે છે અને તેટલા માટે તે જૈનધર્મના હોય એમ માનવામાં આવે છે.” આ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે માગધી, પ્રાકૃત, તામીલ-કાની કેનેરી, શૈારસેની, પિશાચી, અને ગુજરાતી વગેરે ભાષાઓ જનાથી ઉદ્ભવી છે. સ’સ્કૃત ભાષાને જેનાએ વ્યાકરણ આદિ બનાવીને સારી રીતે ખેડીને આર્યાવર્તની ભાષા સાહિત્યની ઉન્નતિ કરી છે. શાકટાયન જૈનેન્દ્ર, સિદ્ધહૈમ, બુદ્ધિસાગર, વગેરે જૈતેનાં સંસ્કૃત વ્યાકરણા છે. પાણિનિ વ્યાકરણના પહેલાંનું હાલમાં જૈતાનું શાકટાયત વ્યાકરણુ ગણાય છે. વિક્રમ સંવત્ તેરની સાલથી જેનાએ ગુજરાતી ભાષા ખેડવા માંડી છે. ગુજરાતી ભાષામાં જૈતાના સેકડા રાસાઓ વગેરેનાં પુસ્તકા મળી આવે છે. તેમજ ગુજરાતી ભાષામાં લખાયેલા જૈનાના ગદ્ય ગ્રા
