________________
હતું અને દક્ષિણમાં જેનેની જ મુખ્ય વસતિ હતી. વિક્રમ સંવતની તેરમી સદી સુધી ગુજરાત અને દક્ષિણમાં જૈન રાજાઓ થયા. આ ઉપરથી આપણે સમજવાનું કે રાજકીય ધર્મ તરીકે જૈનધર્મ વિક્રમની તેરમી સદી સુધી રહે. દક્ષિણમાં મસુર તરફના ભાગમાં તો પત્તરમી સદી લગભગ સુધી જૈનધર્મજ રાજકીય ધર્મ તરીકે ગણાતો હતો. મુસલમાનના હિન્દુસ્થાનપરના હુમલાથી લોકોમાં અજ્ઞાન બહુ પ્રસર્યું અને તેથી લોકોમાં રજોગુણ અને તમોગુણનું જોર ફેલાવા લાગ્યું તેથી લોકોમાં હિંસા વગેરેને પ્રવેશ થયે અને તેથી જૈનધર્મનાં સૂક્ષ્મ તત્વે તરફ લોકોનું ચિત્ત ચુંટી શકયું નહિ અને તે સમયનો લાભ લઈને વેદધર્મી વૈષ્ણવ શંકરાચાર્યો વગેરે પિતાના ધર્મમાં લોકોને બંધ બેસતા ઉપદેશ દેઈને પિતાના ધર્મ તરફ વાળવા લાગ્યા. આવી દશામાં પણું જૈનાચાર્યો પિતાનું બળ વાપરવા માટે અને જૈનધર્મનું સંરક્ષણ કરવા માટે ઘણું પ્રયત્ન કરતા હતા.
વિક્રમની તેરમી સદી સુધી કર્ણાટકના રાજાઓ જૈનધર્મ પાળતા હતા. વિ. બારમી સદીમાં શ્વેતાંબર અને દિગંબરાચાર્યોને પાટણમાં સિદ્ધરાજ રાજાના દરબારમાં શાસ્ત્રાર્થ થયો હતો અને તેમાં દિગંબરોને પરાજય થયો હતો. દિગંબર આચાયોએ જે દક્ષિણ દેશમાં અન્ય ધર્મીઓની સાથે શાસ્ત્રાર્થ કરવામાં આત્મબળ વાપર્યું હોત તે સારું ગણત. પરસ્પર બન્ને કોમના આચાર્યોએ પરસ્પરનું ખંડન કરવામાં આત્મબળને ઉપયોગ કર્યો તેથી વેદ ધર્મીઓની સાથે ઉભા રહેવામાં અને તેમની સાથે આત્મ વિર્યને ઉપયોગ કરવામાં તે વખતમાં જૈનાચાર્યોએ લક્ષ દીધું નહિ અને તેથી બન્નેની હાનિ થવા લાગી.
શ્વેતાંબર આચાર્યોએ પૂર્વે ચૈત્યવાસીઓ સામે બાથ ભીડી હતી. તે વખતનો લાભ લઈને વેદધર્મ આચાર્યોએ માથું ઉંચું કર્યું હતું તેમજ વિક્રમ સંવત્ની તેરમી સદીમાં વેતાંબર જૈનેમાં ખરતર,
