________________
રાખ્યા હતા તેમાં તેમણે
ના વખતથી સીમાએ
(૫૫) ક્ષત્રિય અને ક્ષત્રિય રાજાઓને જન ધર્મની શ્રદ્ધામાં સ્થિર કરીને દારૂપાન માંસાહારી છતાં શ્રેણિક રાજાની પેઠે અવિરતિ સમ્યગદષ્ટિ જેને તરીકે રાખ્યા હેત તો ક્ષત્રિય અને ક્ષત્રિય રાજાઓ જન તરીકે કાયમ રહ્યા હેત પણ આ બાબતમાં તેમણે શા માટે લક્ષ્ય ન દીધું તેનું કારણ સમજી શકાતું નથી. શ્રી નેમિનાથના વખતથી ચારે વર્ણોમાં જન ધર્મ અને વેદધર્મ એ બે ધર્મ પ્રવર્તતા હતા. વેદધર્મીઓએ જેને ઉપર શંકરાચાર્ય વગેરેના વખતમાં જુલ્મ ગુજારવામાં બાકી રાખી નથી એમ શંકરદિગવિજય વગેરેથી માલુમ પડે છે. ધર્મના નામે જૈન રાજાઓએ અને જૈન ક્ષત્રિયોએ કદિ અન્ય ધર્મીઓ સામે તરવાર ઉગામી નથી એમ ઇતિહાસથી સિદ્ધ થાય છે. વેદધર્મીઓનું જેર થવાથી મારવાડ વગેરેમાં રહેલા ક્ષત્રિય જૈનોને વ્યાપારી કેમ તરીકે ફેરવી નાખવામાં જૈનાચાર્યોએ તે વખતને અનુસરીને લાભ દેખ્યો એમ તેમના કૃત્ય ઉપરથી માલુમ પડે છે. કદાપિ એમ પણ બની શકે કે ક્ષત્રિય જનેએ પિતાની મેળે વ્યાપાર કરીને ઇંગ્લીશોની પેઠે શાંત જીવન ગુજારવા વણિગ્રવૃત્તિ સ્વીકારી હેય. કેટલાક અણસમજુ વિદ્વાને કહે છે કે જૈનાચાર્યોએ ક્ષત્રિયોને વાણિયા બનાવી દીધા તેથી મુસલમાનેનું જોર ફાવ્યું અને વળી વિશેષમાં કયે છે કે-જે વેદધમને પાછો ઝુંડ ન ફરો હેત તે જૈનાચાર્યોની દયાના ઉપદેશથી બાયેલા બનેલા ક્ષત્રિય મુસલમાનની સાથે દેશનું રક્ષણ કરવા - મર્થ થાત નહિ.
આ સંબંધી પ્રખ્યાત ગુર્જર કવિ દલપતરામ ડાહ્યાભાઈ પિતાના જ્ઞાતિનિબંધ નામના પુસ્તકમાં લખે છે કે –
“આગળની વખતમાં ઘણું રાજાઓ જૈનધર્મી થયા હતા. તે ઘણું જીવદયા મનમાં લાવીને પિતાનું રાજ્ય જતે પણ લડાઈ કરવા હાતા નહિ. પછી પરદેશીઓએ આવીને તેઓની જમીન દબાવી
