Jain Dharm Prakash 1966 Pustak 082 Ank 06 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 5

શ્રી વાદ્ધમાન–મહાવીર
(૫૧)
હકીકતે આપણે બતાવવા પ્રયત્ન કરશું અને તે રીતે પસંદગીમાં મહતું. તે તદન ગેરહાજર રહી શકે એકથી વધારે શિક્ષણીય પ્રસંગે આપણને પ્રાપ્ત થશે છે. તેની પસંદગીમાં મોહ ઉપર ઉપરના ધાંધલ અને તે દ્વારા આપણા જ્ઞાનમાં કંઈક વધારો થશે કે ભપકાને સ્થાન ન રહે એ ઈરછવા જેવું છે, તેમાં એ દષ્ટિએ ભિંબર ભાઈઓની હકીકતની સત્યાસત્યતા જ્યારે તેઓ પુત્રની ઈચછાને માન આપતા હોય તે પર ટીકા કર્યા વગર આપણે આ સંસારના એક જૂનન ધ્યાનમાં લેતા હોય ત્યારે તે ઈષ્ટ સંબંધ બંધાય છે પ્રસંગ પર વિચારણા કરીએ. ', અને તે સંબંધ થાવજીવિત ચાલુ રહે છે. આ તે વખતે એક એ પ્રસંગ બન્યા કે અનેક
પુત્રની પસંદગી અને વડીલ વર્ગ અને ખાસ કરીને રાજાઓએ પિતાની દીકરી સાથે પાણિગ્રહણની
પિતાની મરજી જે અંકુશની એક પ્રકાર જ છે. તે વિજ્ઞપ્તિ માટે કહેણ મોક૯યાં અને કેટલાકે તો ખાસ
બધી રીતે ઈષ્ટ છે અને અત્યારના જે પ્રેમલગ્ન થાય
છે જ્યાં મોહ અથવા ઉપર ઉપરનું આકર્ષણ કામ દૂતને મેલ્યા અને મહારાજા સિદ્ધાર્થ પાસે પોતાની
કરે છે તે રિવાજ દૂર કરવા એગ્ય છે. આને પરિણામે વિજ્ઞપ્તિ રજુ કરી. તેઓએ દિવસે સુધી ક્ષત્રિયકુંક
જે કેટલાંક લગ્નપ્રસ ગેલને પરિણામે લગ્નવિચ્છેદ થાય નગરમાં રહી પિતાની ચાલુ વિજ્ઞપ્તિ કરી, પણ વધુ માનકુમારનું વલણ વેવિશાળ તરફ ન હોવાથી તેમણે
છે તે વાત નહિ બને અને માત્ર પુત્રનો સ્વાર્થ જ જવાબ કાંઈ ન આપ્યો. કેક રાજકુમારી હતી, કેક
અને ઈચ્છા માત્ર પરિણમશે અને તેમાં તાત્કાલિક દિવાનકન્યાઓ હતી અને કેક નગરશેઠ કે સામાન્ય
આકર્ષણ કે મેહનું તત્વ જરાપણ રહેશે નહિ. શેઠની દીકરીઓ અત્યંત સ્વરૂપવાન અને બુદ્ધિશાળી
એટલે અત્યારની પુત્રોની પસંદગીનું તત્વ પણ દૂર હતી પણ પુત્રનું વલણ જોઈ રાજા કાંઈ વેવિશાળ થઈ જશે અને પિતાની પસંદગીમાં મેહનું તત્ત્વ કરી શક્યા નહિ, કારણ કે એવા સંયોમાં વિવાહ નાર
વા સંગે વવાર નાશ પામશે. એકંદરે વર્તમાન વરની પસંદગી પણ અથવા વેવિશાળ કરવામાં રહેલું જોખમ રાજા સમ
ઇષ્ટ નથી અને એ કામ વડીલવર્ગનું જ છે, અને પુત્ર જતા હતા. તેઓ પુત્રની ઇચ્છાને અનુરૂપ કાર્ય કર
તેમાં જરાપણું માથું ન મારવું એ વાત પણ લાભવાનું ઉચિત ધારતા હતા.
કારી નથી, કારણ કે અંતે તો પુત્રે જ સંસાર
ચલાવી પોતાનું જીવન તે કન્યા સાથે વાવવાનું આ પિતા સિદ્ધાર્થનું વલણ ખૂબ વિચાર કરવા
છે, તેથી આવા આખા જીવન પર અસર કરનારી જેવું છે. દીકરાની ઈચ્છા અને પસંદગીને માન
બાબત તદ્દન માબાપ પર છોડવાની પ્રાચીન પદ્ધતિ આપવું અને સારા વેવિશાળને વધાવી લેવું અને
પણું ઈષ્ટ થી, પણ વચાળે માર્ગ કાઢી. તક્ષ્મતેનો સ્વીકાર કરે તે પોતાનું કર્તવ્ય છે એમ એકલ બાહ્ય રૂપરંગ કે નખમાં. લલચાઇ જવાની પિતા સિદ્ધાર્થ માનતા હતા. અને આ વલણ ધણી પદ્ધતિ પણ સ્વીકારવા લાયક નથી અને તદ્ધ મારીતે ઈચ્છવા યોગ્ય છે અને આ રિવાજ ઘણી રીતે બાપ ઉપર પણ તે વાત છેડી જાણે તેની સાથે પુત્રને અનુકરણ કરવા યોગ્ય છે તે ખાસ ધ્યાનમાં લેવા કાંઇ લેવાદેવા નથી એ પદ્ધતિ પણ ચાલે કે નભે તેમ યોગ્ય છે.
નથી. પણ પુત્રની પસંદગી સાથે વડીલને અંકુશ પિતાની પસંદગી ખાસ યોગ્ય નીવડે છે, કારણું એવો રસ્તો કાઢવા જેવો છે. કારણ કે માત્ર પુત્રની કે એ કન્યાનું મૂળ, જ્ઞાતિ અને વય તેમજ તેની પસંદગી પણ કારગત નથી નિવડતી એવો આપણને અભ્યાસ જુએ અને તેમાં મોહનું તત્વ બીલકલ અનુભવ ધણી બાજુએથી થાય છે એમ આપણા હોય જ નહિ તેની સાથે તે પુત્રની ઈરછા જુએ જોવામાં આવે એટલે પુત્ર તરફની પસંદગી મોહ અથવા ખાલી પણ આપણે જે યુગની વાત કરીએ છીએ તેમાં ભપકાથી દોરવાઈ ન જાય અને ખાસ કરીને તેમની તે. વડીલવર્ગના વિચારને જે માન મળતું, માત્ર તે