Jain Dharm Prakash 1964 Pustak 080 Ank 03 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

જૈન ધર્માં પ્રકાશ
( ૩૦ )
રાખીએ તે। જ કાનશે. અને આપણે આળસથી કે બેદરકારીથી એ વસ્તુઓ પાછી કરવાનું ભૂલી જઈએ તો તે તે વસ્તુઓના માલેકા આપણી પાસેથી માગી તેા લેઈ જશે જ. અને સાથે સાથે આપણી નાલાયકીની નોંધ મનમાં જરૂર કરી લેશે. અને ફરીવાર માગવાના પ્રસંગ આવશે ત્યારે એ આપણને ચેોખ્ખી ના સંભળાવી દેવાના ! એ ધ્યાનમાં રાખી
આપણે સાવચેત રહીએ તે કેવું સારૂ ?
આપણે અનંત વસ્તુએ ભેગી કરી પેાતાને સમૃદ્ધ કરવા પ્રયત્ન કરીએ છીએ. પણ એ વસ્તુ બધી આપણી નથી એ આપણે ભૂલી જઇએ છીએ આપણી સાચી માલેકી એ વસ્તુ ઉપર હોય તે તે આપણી પાસેથી દૂર શી રીતે થઇ શકે ? આપણી જે વસ્તુ ઉપર માલેકી હેાય તે હમેશા આપણી સાથે જ રહેવી જોઇએ. જેમ આપણી બુદ્ધિ અને જ્ઞાન આપણને પરલેકમાં પણ સાથ આપે છે. આપણા સુકૃત્યો અને દુષ્કૃત્યો અગર પાપ અને પુણ્ય જે આપણા આત્મા સાથે એકરૂપ થઇ ગન્મેલા હોય છે, તે આપણે જ્યાં જએ ત્યાં આપણા સાથ કરે છે. એ તેા આપણું ભલું કે ભુંડું કરીને જ આપણા સાથ છોડશે. બીજી બધી વસ્તુએ આપણી નજર સામે આપણી પાસેથી ખસી જતા વાર લાગશે નહીં. ત્યારે આવી પારકી વસ્તુઓથી આપણે સમૃદ્ધ અને પૂર્ણ થઈ જઇએ છીએ, એ તદ્દન ભ્રમણા નહીંતા બીજું શું હોઈ શકે? પારકી જડ વસ્તુ આપણને હંમેશને માટે સાથ નહીં આપે એ સ્પષ્ટ છે ઉલટુ કાઇનું દેવુ કરી આપણે ધન ભેગું કર્યું હોય અગર તે ઉડાવી દીધું હોય તેથી કાંઈ આપણે છુટા થઈ જતા નથી. એની ઉધરાણી તેા થવાની જ હોય છે. ભલે આ ભવમાં નહીં તે છેવટ ભવાંતરમાં તે આપવુ જ પડશે. એ ભૂલી શકાય નહીં. મતલબ કે, કાઇ પણ જડ વસ્તુ આપણી થઈ નથી.અને થવાની પણ નથી. માટે તેને મા રાખી એ આપણી છે એમ માનવું અને તેથી ખુશી થવું એ એક જાતની ધેલછા છે. જે પત્ની, પુત્રપરિવાર અને
[ પાત્ર-મહા
આપણા નજીકના વ્હાલા સગા પણ જ્યારે આપણા છે એમ જણાવા છતાં આપણા થતા નથી ત્યારે ઘર, બગલા, વાડી, માલ-મિલ્કત ધન એ આપણુ છે અને એને લીધે આપણે પૂર્ણતા મેળવીએ છીએ એ કલ્પના કેટલી ખાટી અને ઠગારી છે, એના આપણે જરૂર વિચાર કરવા એઇએ. મા ના એ કલ્પના સાચી રીતે બ્લેઇએ તે એક જાતનો રાગ છે. અને એ રાગ દરેક ક્ષણે વધતા જ રહે છે, એ રાગ દૂર કરવા માટે સામાન્ય વૈદ્યના કપાય કે માત્રા, ટિકડી કે ગોળી કામ લાગતી નથી, એ ભ્રમણાનો રાગ તે માનસિક છે, અને તેને માનસિક દવા જ કામ લાગવાની છે. આપણા મનને જ્યારે સાચી દિશા જણાશે ત્યારે જ તે રોગ નાબુદ થવાની કાંઇક આશા ઉત્પન્ન થશે બધી વસ્તુ અને માલમિલ્કત સાથે આપણે રહીએ છતાં એ બધાના સાથ અને છેડવાના છે. આ બધું મારૂં નથી પણ હું તેના વિશ્વત કે ટ્રસ્ટી છું એ સતત નજર સામે રહેવુ જોઇએ. આપણે રેલ્વેમાં પ્રવાસ કરતા હોઈએ સાંની બધી સુખ-સગવડના આપણે ઉપભાગ લેતા હાએ છતાં આપણા મનમાં એ કલ્પના તે નિશ્ચિતપણે હાય છે કે, આ વે કાંઈ મારી નથી. આ તે અમુક વખત સુધી મેં ભાડે રાખી છે. મારો પ્રવાસ પૂરા થતાં એને છેડી જ દેવાની છે. કારણ એ મારી નથી. એવી વૃત્તિ જાગે તે એ રોગ મટી આપણે સાચા પૂર્ણ થવાના માર્ગે વળી, શકીએ. અન્યથા નહીં પારકી ઉપાધીથી આપણને પૂર્ણતા શી રીતે મળે ? આપણા આત્માને સમૃદ્ધ કરવા હાય, તેને પૂર્ણતા મેળવી આપવી હોય તે આપણે હું અને મારૂં' એ શબ્દો મૂકી તેને બદલે હું નહીં અને મારૂ નહીં એવી ત્યાગની ભાવના કેળવવી જોઇએ. જૈન શાસ્ત્રકાર કહે છે કે, પરિગ્રહ છોડવા તમને નથી ગમતા તા તેને કાંઈક મર્યાદા તા બાંધા ? એટલે તેનું પરિમાણુ કે માપ તેા જરૂર બાંધવુ જ જોઇએ. મર્યાદા મૂકવામાં આપણે પ્રયત્ન ન કરીએ તે પરિગ્રહના અંત કયારે પણ આવવાના નથી. અને એ રંગારી પૂ`તા અગ્નિની પેડ઼ે આછી થવાને બદલે