________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૫૮
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ.
[ આસો
હેવું ઘટે. માર્ગાનુસારી૫ણાના વર્ણનમાં પ્રથમ ગુણ “ન્યાયસંપન્નવિભવ:' બતાવ્યો છે. શ્રાવક ધર્મની એ પ્રથમ મર્યાદા છે એ પછી જ શ્રાવકના છ દિનકૃત્ય (દેવપૂજા-ગુરુવંદનસ્વાધ્યાય–સંયમ–તપ અને દાન )માં આગળ વધાય, અને ધર્મની સમજ બરાબર થાય ત્યારે બાર વ્રત પણ ગ્રહણ કરી શકાય. કર્મબંધને આધાર આત્માના પરિણામો-ભાવ પર છે અને એમાં અન્યાય માગે" મેળવેલું ધન ઠીક ઠીક ભાગ ભજવે છે.
એક વેપારી મથક તરીકે લેખાતા મોટા શહેરની ભાગોળે ડોશીમાની જાણીતી “વીશી' હતી. વીશીમાં થતી રઈ, વપરાતા પદાર્થોની શુદ્ધતા, પીરસવાની ચોકખાઈ અને વિશાળ જગ્યા તેમજ આસપાસના સુંદર વાતાવરણથી આકર્ષાઈ બહારગામથી ખરીદી અર્થે આવતા મુસાફરો આ વીશીમાં જ ઉતારે કરતા. અનુભવની વેદી પર ઘડાયેલ વૃદ્ધ માજી પણ મહેમાનોની ઉચિત સગવડ સાચવતા. આવનારને ચહેરા પરથી એના અંતરમાં રમતા ભાવ પારખી લેતા. એક વાર વહેલી સવારે બે વેપારી મિત્રએ આવી વીશીમાં ઉતારો કર્યો. એમાં એક ઘીને વેપારી હતા અને બીજે ચામડાને બંધ કરો. જમીને તેઓ શહેરમાં ખરીદી માટે જવાના હતા અને પાંચ દશ દિન આસપાસને નાના સંનિવેશમાં ફરવાના હતા. તેઓને જહદી જમણ પતાવી નીકળવું હતું. ડોશીમાએ ઘીના વેપારીને નજિક બેસાડી ભોજન પીરસવાની શરૂઆત કરી અને ચામડાની ખરીદી અર્થે જનારને જરા દૂર બેસાડી પછી થાળી પીરસી. ઉભય જમીને વિદાય થયા. લગભગ ખરીદીના કામમાં પખવાડીયું ગાળી પાછા ફર્યા. સાંજને ભેજન ટાણે ડોશીમાએ બન્નેના ભાણા પૂર્વવત માંડી દીધા, પણ ચામડાના વેપારીને નજિકમાં બેસાડ્યો અને ઘીવાળાને આ ઠે. આમ થતાં સહજ એને કોતુક થયું. એ બોલી ઉઠયો. માજી ! આવા ફેરફારનું કારણ શું? ઘીને વેપાર ઉચો કે ચામડાને ? તમારી સાઠી બુદ્ધિ નાઠી તે નથી ને? હું તો ઘીને વેપારી.
ભાઈ, ભલે તું ઘી ઠર્યો પશુ આજે હારું સ્થાન મેં ઠરાવ્યું છે એ જ છે, કેમકે તારા અધ્યવસાય બદલાયા છે. “ઘી' ખરીદવા જતાં હારી ભાવના હતી કે વરસાદ ઠીક થયો છે અને થડે વધુ થાય. પશુઓ માટે ઘાસચારાનું સુખ થાય; અને સરવાળે ઘી, દૂધ સસ્તા મળે. હવે ઘી” ખરીદ્યા પછી એમાં પટો આવ્યો. “ઘી ના વેપારમાં કમાણી કરવા એ મેવું થાય એવી ઈચ્છા હારા હૃદયમાં રમતી થઈ, અને એ કારણે ન કરવાના વિચારે હે સ્વાર્થવશ થઈ કરવા પણ માંડયા. એ વાત મારા નેત્રોથી અગોચર ન રહી શકી, એટલે જ સ્થાન-ફેરફાર આવશ્યક બન્યો. ભાઈ, હારાથી ઉલ્ટી વિચારણું ચામડાના વેપારીની પણ એના ચહેરા પરથી પારખી હતી. જતાં એના અધ્યવસાય મલિન હતા. વધારે પશુઓ મરે તે જ ચામડા સસ્તા મળે અને એ ત્યારે જ શકય બને કે દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિ પ્રવર્તતી હોય. પણ હવે તેણે જરૂરી ખરીદી કરી લીધી છે. નફો મેળવવા સારુ ચામડા મેધા થાય એવી એની પણ ઈચ્છા વર્તે છે. સારો વર્ષાદ થયો હય, ઘાસચારાનું સુખ હોય તે ઢારનું મરણ પ્રમાણુ કુદરતી થાય. એમ થતાં ચામડાની
For Private And Personal Use Only
