________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ વ્યવહાર કેશલ્ય ૩
માણસ જાતનું સુખ મેટાં કામ કરવાથી થતું નથી અથવા એવું ભાગ્યે જ
બને છે પણ રોજબરોજના કામકાજના નાનાં કામેથી થાય છે.
માણસેનાં કામે બે પ્રકારનાં હોય છે. નાનાં અને મેટાં. મોટાં કામો દેખાવમાં સુંદર લાગે છે, તે પર ભાષણે થાય છે, કેટલીક વાર છાપામાં પણ તે માટે રિપોર્ટ આવે છે, માનપત્ર મળે છે અને તેના ઉપર મુકતેચીની થાય છે. પણું નાના કામો તે દરરોજ થયા કરે છે, તે પર કાંઈ માનપત્રનાં મેળાવડો થતા નથી, કે તેને માટે કે ભાષણ આપતા નથી. દુનિયાનાં કાર્યો તપાસીએ તે ઘણુંખરું તેને સરવાળો નાના કામને જ હોય છે. ઘણી વાર ખેડૂત શું કરે છે તે સુતાર જાણો પણ હતો નથી, પણ આવાં આવાં નાનાં કામોને સરવાળો ૯૯ ટકા થાય છે અને તેવાં કામ મનુષ્યની સુખ-સગવડમાં વધારો કરનારા થાય છે. તમે જોશો તો માલુમ પડશે. આપણાં ઘણાંખરાં કામો આ વર્ગમાં જ આવે છે અને આપણે ગમે તે માનતાં હોઈએ તે પણ આપણા સુખ-સગવડમાં એવાં ચાલુ કામ જ મદદ કરે છે. એક નહેર બાંધવી કે એક જવાલામુખીની ગરમીને - સકેરવી એ ઈચ્છવાયોગ્ય કામ હોવા છતાં એ કોઈ એકાદ વખત બની આવે તેવું કામ છે. એટલે મોટાં કામને ધખાર રાખવાને બદલે નાનાં કામને પકડી લેવામાં આવે છે તેમાં કાંઈ ખોટું નથી, પણ વાત એ છે કે-નાનું કામ પણ સંપૂર્ણપણે કરવું જોઈએ. એમાં કામની નાનપ અને મેટપ ઉપર ભાર મૂકવામાં આવતું નથી, પણ કામ બરાબર થવું જોઈએ એ પર કામને મદાર રહે છે. એવાં મોટાં કામ તે એક યુગમાં એકાદ થાય તેને ગણવાનાં નથી, પણ મનુષ્ય સુખ માટે તે નકામાં છે અથવા કંઈ ગણતરીમાં નથી, મનુષ્ય સુખ તો મેટે ભાગે ચાલુ કામ પર આધાર રાખે છે. એક સુતારને વાંસલે કે દરજીની સેય જે કામ બજાવે છે તેની પાસે ઇજનેરનું મોટું ચક્કર નકામું છે અને એ સર્વમાં પ્રમાણનું ધ્યાન રાખવાનું હોય છે. કામ મોટું હોય તે ભલે એ સુખને વધારે કરે, પણ એવાં મોટાં કામ સરવાળે કેટલાં થાય? અને નાનાં કામો તે દરરોજ થયાં જ કરે છે અને બધાં નાનાં કામને સરવાળો ૯૯ ટકા થાય છે એટલે મનુષ્ય સુખ પણ નાનાં કામ ઉપર જ આધાર રાખે છે, એની ઉપેક્ષા કરવા યોગ્ય નથી, સરવાળે એનું વળતર પણ વધે તેમ છે, અને તેટલા માટે મોટા કામ મેળવવાની આતુરતા કુશળ માણસ કદી ન રાખે કારણ કે એ સમજે છે કે અંતે કામને સરવાળે તે નાના કામને વધવાનું છે અને મનુષ્ય જાતિ તો આ સામાન્ય પ્રકારના પ્રાણીઓની બનેલી છે. એટલે એ મુખ્યત્વે કરીને ચાલુ નાનાં કાર્યો પર જ મનુષ્યસુખની ગણતરી કરે અને મોટાં કામ મોટા માણસ માટે જુદા જાળવી રાખે. એમાં એની સૂમ ગણતરી જ એને મદદ કરે. એ કામની નાનપ કે મેટાઈ ન જુએ, પરિણામ જુએ એમાં એની કુશળતા છે.
- સ્વ. મૌક્તિક Human happiness is produced not so much by great pieces of fortune that seldom happen as by little advantages that happen every day.
Benjamion Franklin.
For Private And Personal Use Only
