Jain Dharm Prakash 1952 Pustak 068 Ank 02

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

દૂર સ્વાતિ-બિન્દુ
( લેખકઃ—શ્રી માહનલાલ દીપચં ચાકસી )
ચાર પિતા–પુત્ર
‘ સ્વાતિ ’એ સત્યાવીશ નક્ષત્રામાં એવું ચમત્કારી ગણાય છે કે એ વેળા જે વર્ષા ચાય છે એ અતિ ફળદાયી નિવડે છે અને એ વેળા જળના જે બિન્દુ કાળી માછલીના પેટમાં પડે છે એ સાચા મેાતીરૂપે તૈયાર થાય છે. કુદરતની ઉક્ત લીલાને બધ એસે એવું એક દૃષ્ટાંત ભગવંત શ્રી મહાવીર દેવના સમયે બનેલું અહીં રજૂ થાય છે.
વૈભારગિર એ રાજગૃહી જેવી મહાન નગરીની સમીપમાં આવેલ પાંચ ટેકરીઓમાંની એક. એની વનરાજી અને જુદા જુદા એકાંત પ્રદેશે। જેમ સંત-મહ ંતને ધ્યાન અને આંત્મચિંતવન માટે ઉપયેાગી, તેમ એની અંધારી કંદરાઓ-અધકારભર્યા ભોંયરા એ ચાર-લૂંટારાના ગુપ્ત નિવાસેા માટે કામમાં આવતાં સ્થાને ટૂંકમાં કહીએ તો પ્રકાશ અને અંધકારરૂપ વિરુદ્ધ સ્વભાવી યુગલ માટેનું સંયુક્ત સ્થળ તે વૈભારપત.
આશ્ચર્ય પણ શા માટે ? વિરુદ્ધ પ્રકૃતિધારી જોડલા આજકાલના નથી પણ અનાદ્દિ કાળના અસ્તિત્વવાળા છે. પ્રકાશ-અધકાર, જ્ઞાન-અજ્ઞાન, સત્-અસત્ આદિ કંઈ એકના અભાવથી બીજાના અસ્તિત્વની પ્રતિતી મળે છે; એટલે ઉભયના સહચારથી અજાયબી ધરવાનું કારણ નથી.
એવી એક કંદરામાં, જ્યાં સહસ્રરશ્મિના કિરણાના પ્રવેશ તે નહીં જેવા લેખાય પશુ તેજસ્વી ને પાણીદાર હીરા, મંણુ અને રત્નાના ઢગથી ઝળઝળાયમાન વાતાવરણ સ`યું છે, અંધકારની અસર જશુાતી પણ નથી, એવા એક ખડના મધ્યભાગે સુંવાળી શય્યામાં એક પુરુષ વ્યક્તિ, રાગથી પીડાઇ, સાવ નંખાઈ ગયેલા દશામાં પડેલી દૃષ્ટિઞચર થાય છે. નજિકમાં દવાના પડીકા, અને પાણી તેમજ અન્ય પ્રવાહી પદાર્થો પડેલાં છે. બાજુમાં જેના અંગે અંગમાંથી યોવન થનગનાટ કરી રહ્યું છે એના એક તરુણુ, પ્યાલામાં કંઇક એસડ ઓગાળી, આજારીને પી જવાની પ્રાર્થન કરતા નજરે પડે છે. એના મુખમાંથી બહાર પડતાં શબ્દો સંભળાય છે –પિતા ! ભેં, આ ા. વૈદ્યરાજે કહ્યું છે કે એનાથી જરૂર ફાયદા થશે.
ફાયા ! હી, હી, હી! મારા ગાત્રા જ આગાહી કરી જૂનું છે કે ઉ/ગીરીની ડીગ્મા ગણુાઇ રહી છે! મગધ જેવા મહાન દેશમાં મારી ચો કળા મા બનેલા હું આ રાગથી હતાશ થયા છેં એમ ન સમજીશ. દીકરા ! બધા રમતા ઉપાય છે પણ મરણુરૂપ મહારાગના ઉપાય નથી ! એક કવિનુ વચન મારા હૃદયમાં રની રહ્યું છે અને તે એ કે—
થતાં દરબારના ડંકા, રહે નવ ગ બધાને શૂરાનો પણ સમય આવે, સમાધમાં સમાયાના
એટલે મને મરણુ આવે તેની ભીતિ નથી. એને મૂઠ્ઠીમાં રાખીને તે। આ સંપત્તિના ડ્રગ ખડકયા છે ! શ્રેણિક ભૂપ જેવા પ્રતાપી રાજવીના રાજ્યમાં મેં વી તેવી ચેારી
( ૨૮ )