________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*
*
* *
*
કિ સમાધિ-પાન છે
સંગ્રાહક–ડૉ. વલ્લભદાસ નેણશીભાઇ-રબી
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૪ થી શરૂ ) અજ્ઞાની છવ, પુરુષ-સ્ત્રી-નપુંસક એ ત્રણે લિંગને આત્મા જાણે છે, જયારે સમગ્ર જ્ઞાની તેને આત્મા ને જાગૃતા પિતાના આત્માને ત્રણે લિંગથી રહિત જાણે છે. ' '
બહ કાલથી અભ્યાસ કરેલું, અને બરાબર નિર્ણય કરેલું ભેદ-વિજ્ઞાન ૫ગુ અનાદિ કાળના વિક્રમથી એકદમ છૂટી જાય છે.
જે રૂ૫ દેખાય છે તે અચેતન છે. જે ચેતન છે તે મારા દેખાવમાં આવતું નથી તેથી અચેતન પદાર્થમાં રાગભાવ કરે નકામે છે. મારે તે સ્વાનુભવ પ્રત્યક્ષ એવા આત્માને જ આશ્રય કરવા યોગ્ય છે.
આત્મસ્વરૂપથી–વસ્તુસ્વરૂપથી અજ્ઞાની બાહ્ય પદાર્થોને તજે છે કે શ્રદ્રણ કરે છે. જ્ઞાની અંતરંગમાંના રાગાદિક પરભાવોને તજે છે અને આત્મભાવને પ્રહણું કરે છે.
સમ્યગદષ્ટિ-જ્ઞાની આત્માને વચનથી અને કાયાથી ભિન્ન કરીને આત્માને અભ્યાસ મનવડે કરે છે. અન્ય વિષયભેગોના કાર્યો છે, તેમાંથી કેટલાક વચનથી કરે છે અને કેટલાક કાયાથી કરે છે પણ સાંસારિક કાર્યોમાં મનને પરવતા નથી,
અજ્ઞાનીને તે વિશ્વાસ અને આનંદનું સ્થાન આ જગત છે, જમતના લેક તરફ દૃષ્ટિ છે. જ્ઞાનીને આ જગતમાં ક્યાંય વિશ્વાસ કે ક્યાંય આનંદ ભાસતો નથી. એક પિતાના સ્વભાવમાં જ આનંદ અને વિશ્વાસ જણાય છે. ' આ ઈદ્રિયોના વિષયનું જે સ્વરૂપ છે તે મારા સ્વરૂપથી વિલક્ષ-જુદું જ છે. મારું સ્વરૂપ તે આનંદથી ભરપૂર તિર્મય છે.
જ્ઞાનીને તે જેથી બ્રાંતિ દૂર થાય અને પિતાની સ્થિતિ પોતાના આત્મવ૨૫માં થઈ જાય, તે જ જાણુવા ગ્ય, તે જ કહેવા થાય, તે જ શ્રવણ કરવા ગ્ય, તે જ ચિંતવન કરવા યોગ્ય છે.
આ ઇદ્રિના વિષયોમાં આત્માનું કથાનું થાય તે કોઈ પ્રકાર - નથી તો પણ બહિરાત્મા અજ્ઞાની આ શુભાશુભ વિષયમાં જ પ્રાંતિ કરે છે. - આત્મતત્વ કહ્યા છતાં ન કહ્યું હોય તેની પેઠે ગ્રહણ કરે છે, તે અજ્ઞાની. અનધિકારીને કહેવાને શ્રમ વ્યર્થ છે.
તે અજ્ઞાનીને જ્ઞાતજાતિ પ્રગટી નથી, તેથી પરગ્યમાં જ સંતોષ માને છે. જ્યાં સુધી મન-વચન-કાયાને પિતાનું સ્વરૂપ માને છે ત્યાંસુધી સંસાર-પરિભ્રમણું જ છે. દેહાદિકથી આત્મા ભિન્ન છે એવા ભેદ-વિજ્ઞાનના અભ્યાસથી સંસારના અભાવરૂપ મોક્ષ થાય છે,
આ ૩૩ )
For Private And Personal Use Only
