________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બી એન ધર્મ પ્રકાર
| [ માર્ગશીર્ષ
વએ જૂનું હાય, રાતું હોય કે ધળું હોય તે કઈ સમજુ માણસ પોતાને જૂને, રાતે કે ધોળે માનતું નથી. તેવી જ રીતે શરીર ઘરડું, રાતું કે ધોળું હોય તેથી આત્મા ઘરડે, રાતે કે ધોળે છે એમ જ્ઞાની માનતા નથી.
અજ્ઞાની છે તે પ્રત્યક્ષ આ શરીરને પસતાં નીકળતાં પરમાણુના સમૂહની રચનારૂપ દેખે છે તે પણ તેને આત્મા જાણે છે. અનાદિકાળને આવો ભ્રમ છે. દ્રઢ, જુ૬, સ્થિર, લાંબું, સુકાઈ ગયેલું, ઘરડું, હલકું, ભારે એ બધા પુગલના ધર્મ સાથે કંઈ સંબંધ જેને નથી એવો આત્મા છે, તે કેવળજ્ઞાન સ્વરૂપ છે,
આ સંસારમાં માયુસેનો પરિચય થાય છે, પરિચય થાય એટલે વચનની પ્રવૃત્તિ થાય છે, વચન પ્રવર્તે ત્યારે મન ચંચળ થાય છે, મન ચળે ત્યારે બ્રાંતિ થાય છે. આ ઉત્તરોત્તર કારણે છે તેથી જ્ઞાનીજનો લેકેને પરિચય કર છોડી દે છે.
અજ્ઞાની બહિરામાં છે, તે પોતાનો વાસ નગરમાં-ગામમાં, પર્વતમાં કે વનાદિમાં જાણે છે. જ્ઞાની અંતરાત્મા છે તે પિતાને વાસ પોતાનામાં જ બ્રાંતિ રહિતપણે માને છે.
દેલમાં આત્મબદ્ધિ તેજ દેહધારણ કરવાની પરંપરાનું કારણ છે. પોતાના સ્વરૂપમાં આત્મબુદ્ધિ છે તે વિદેહદશાનું કારણુ છે, એટલે મોક્ષનું કારણ છે.
આ આત્મા પિતે જ પિતાને મોક્ષ કરે છે અને પોતે જ વિપરીતરૂપે પરિણમી સંસાર ઉભો કરે છે તેથી પોતાનો ગુરુ પોતે જ છે, એ પિતાને શત્રુ પણ પોતે જ છે. બીજી તે બાહ્ય નિમિત્ત માત્ર છે.
જે અંતરાત્મા છે તે આત્માથી કાયાને ભિન્ન જાણી અને કાયાથી આત્માને ભિન્ન જાણીને આ કાયાને મેલું બદલવાનું વસ્ત્ર હોય તેમ નિઃશંકપણે તજે છે.
શરીરથી આત્મા ભિન્ન છે, એમ જાણે છે, શ્રવણ કરે છે, તે મેઢે કહે છે તે પણ જ્યાં સુધી ભેદવિજ્ઞાનના અભ્યાસમાં તલ્લીનતા નથી થઈ ત્યાંસુધી શરીર ઉપરની મમતા છૂટતી નથી.
પિતાના આત્માને શરીરથી સિજ એવા પ્રકારે ભાવે કે જેથી કરી દેહને આત્મારૂપ સ્વપ્નમાં પણ ન મનાય. સ્વપ્નમાં પણ દેહથી ભિન્ન જ માને અનુભવ થાય.
અમુક માણસને વ્રત છે કે અવત છે એ રૂપ જે વ્યવહાર છે તે શુભ-અશુભ બંધનું કારણ છે. મોક્ષ છે, તે તે બંધના અભાવરૂ૫ છે, (મોક્ષનું કારણ સમ્યગ્ગદર્શન ૫ણુ તેના અભાવરૂ૫ છે. જેનું કારણ હોય તેવું જ કાર્ય હેય) વ્રત આદિક ક્રિયા છે તે પણ પૂર્વ અવસ્થામાં હોય છે. પ્રથમ અસંયમભાવને તજીને સંયમમાં લીન થવું. જ્યારે શુદ્ધ આત્મસ્વભાવ પરમ વીતરામ સ્વરૂપમાં સ્થિત થઈ જાય ત્યારે સંયમભાવ કયી રહે?
આ જાતિ અને મુનિ કે શ્રાવકના લિંગ એટલે વેષ તે પણ શરીરના આધારે રહેલા છે. શરીરરૂપ જ સંસાર છે તેથી જ્ઞાની છે, તે જાતિમાં અને લિંગ એટલે વેશમાં પણ અહં બુદ્ધિ કે આગ્રહ રાખતા નથી પણ તજે છે.
જેને દેહમાં આત્મબુદ્ધિ છે તે પુરુષ રાતદિવસ જાગતે હેય છતાં સંસારથી છૂટ નથી. પિતાના આત્મામાં જેને આત્માને નિશ્ચય થયો છે તે ઊધતિ હોય કે અસાવધાન
For Private And Personal Use Only
