________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૪ ૧૧ મા ]
સત્તરિયા અને તેનુ વિવરણાત્મ સાહિત્ય
૨૪૩
પાંચસ ંગ્રહતુ. વ માન સ્વરૂપ નક્કી થઇ ગયું હતું. ( પૃ. ૨૪ ), વળી શ્વેતાંબરીય સયગની સુષ્ણુિની રચના પહેલાં આ દિગ ંબર ગ્રે'ય રચાયો છે ( પૃ. ૨૪) કેમકે આ સયગ ( ગા. ૯૭)ની સુઙ્ગિમાં જે બે વાર પાઠાંતરને ઉલ્લેખ છે તે પાતિર દિગબરીય પ્રાકૃત પ‘ચસ’ગૃહમાં નિબદ્ધ દિગંબરપરપરાના શતકમાંથી લઇને ઉદ્ધૃત કરાયેલ છે એમ જણાય છે ( પૃ. ૨૫).
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વે, સયગની સુષ્ણુિના કર્તા જે ચદ્રષિ છે તે જ પંચસ`ગ પગરણના કર્તા 'દ્રષિ મહત્તર કદાચo હશે. ( પૃ. ૨૬ ). જો આ બંને એક જ ઢાય તે દિ પ્રાકૃત પ'ચસ બહુ ચ'દ્રષિ મહત્તરના પાંચસોંગહપગરણ કરતાં પહેલાંના છે (પૃ. ૨૬).
66
પ્રેમી-અભિનંદન ગ્રંથમાં પૃ. ૪૧૭-૪૨૩માં શ્રી હીરાલાલ જૈન સિદ્ધાન્તશાસ્ત્રીને પ્રાકૃત સૌર સંસ્કૃત પંચતંત્રઢ તથા ઉના ત્રાપાર ” નામના લેખ છપાયે છે. આમાં પ્રારંભમાં એક અન!તકર્તૃક પ્રાકૃત અને બીજો અમિતતિકૃત સ ંસ્કૃત એમ એ દ્દિ પ'ચસ'પ્રહમાંનાં પાંચે પ્રકરણમાંથી કેટલાંક અવતરણો આપી પ્રાકૃત પંચસ બ્રહ સ, પસંગ્રહથી પ્રાચીન છે એમ દર્શાવાયુ છે અને એથી વિપરીત માન્યતા માટે અવકાશ નથી એમ સિદ્ધ કરવા માટે ધવલા પૃ. ૪, પૃ. ૩૧૫) ગત અવતરણ અપાયુ છે અને નવસમાજ્ઞાર્ ને બદલે નવત્તમાનદ્ જોઇએ એમ સૂચવાયુ` છૅ, દિ પ્રા પંચસ'ગ્રહુના શતક( સયગ ) અને સતિકા સત્તરિ ) એ બે પ્રકરણાતી અકેક ગાથા ઉપર ત્રણ ત્રણુ ગાથા જેટલું ભાષ્ય( ભાસ ) છે એમ અહીં કહેવાયુ છે. વિશેષમાં આ અને પ્રકરણેાની રચના એ નામની શ્વે. કૃતિ ઉપરથી થયાને સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કરાયો છે. એટલું જ નિહ પણ જે મૂળ કૃતિના સાંકલનરૂપ આ દિ॰ કૃતિ છે તેનાં નામે કૃતજ્ઞતા દર્શાવવા માટે એ જ રખાયાં છે એમ ઉમેરાયું છે. ત્યારબાદ બાકીનાં પ્રકરણે પૈકી પ્રકૃતિસમુત્કીર્તનની રચનાના આધાર છખડાગમની આ નામની ચૂલિકા કે જે છઠ્ઠા ભાગમાં છપાઇ છે તે છે એમ કહી કજીવસમાસ અને કમપ્રકૃતિસ્તવ એ છે પ્રકરણા છખ’ડાગમના ‘ બંધસ્વામિત્વ ' અને ‘ અંધવિધાન' નામના બે ખંડને આધારે યાજાયાના સભવ દર્શાવાય છે. અંતમાં દિ. પ્રાકૃત પંચસંગ્રહના કર્તાનું નામ જાણવામાં નથી, પરંતુ એને સમય રાક સંવત્ ૭૩૮માં પૂર્ણ કરાયેલી ધવલાની પહેલાને અને વિક્રમની પાંચમી સદીમાં થઇ ગયેલા મનાતા શિવશ`સૂરિષ્કૃત સયગની રચના પછીતેા છે એમ કહ્યું છે.
૧. ખંભાતના ભડારતી એક તાડપત્રીય પ્રતિની પુષ્ટિકામાં कृतिराचार्यश्रीચન્દ્રમત્તશિત વક્ષ્ય । રાત ગ્રંથસ્થ ॥ '' એવે! જે ઉલ્લેખ છે. એટલા જ ઉપરથી જો સયગ( શતક )ના ચૂર્ણિકાર તે જ પાંચસ`ગ્રહકાર છે એમ માનવાનું ઢાય તે હું એમ કરતાં જરૂર ખેંચાઉં છુ. આથી આ સબંધમાં કોઇ બીજું સબળ પ્રમાણુ હૈાય તા વિશેષજ્ઞાને એ રજૂ કરવા હું વિનવું બ્રુ.
૨ ચાથા અને પાંચમા પ્રકરણુમાં ગા. ૩૭૫ તે ૫૧૮ તેમજ લે!. ૪૫૦ તે ૫૦૨ છે એમ અહીં ઉલ્લેખ છે.
૩ આ નામની જે શ્વે. કૃતિ છે તે તે આના આધારરૂપ નહિ હાય ?
For Private And Personal Use Only
..
