________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગુણશીલ ચૈત્યમાં મહાવીર પ્રભુ. આ
લેખક–મેહનલાલ દીપચંદ ચેકસી. ભગવંત મહાવીર દેવના જન્મ કલ્યાણકના પવિત્ર અવસરે જે જીવનચર્યા સંબંધ. માં પવિત્ર કલ્પસૂત્રમાં માત્ર નેધ જ લેવાઈ છે એ અંગે વધુ પ્રમાણમાં અવગાહન કર વાની અગત્ય વિચારી નિમ્ન પ્રસંગ “ શ્રમણ ભગવાન મહાવીર” નામના હિંદી ગ્રંથમાંથી ઉચિત ફેરફાર સાથે રજૂ કરવામાં આવેલ છે. એમાં ભગવંત શ્રીમુખે ભાવના અને મમત્વ અંગે જે મુદ્દાસર વાત કહી છે એ ખાસ મનન કરવા જેવી છે.
વર્ષાકાળની પૂર્ણાહૂતિ થતાં જ ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવ વિદેહ ભૂમિથી નીકળી વિહાર કરતાં કરતાં મગધ દેશમાં આવી પહોંચ્યા અને રાજગૃહીના ગુણુશીલ ચૈત્યમાં થોભ્યા. આ સમયે રાજગૃહીમાં નિગ્રંથના પ્રવચનમાં શ્રદ્ધા ધરનાર અનુયાયીઓની સંખ્યા વિશાલ હતી. એ ઉપરાંત બીજા મત પ્રવર્ત કે ૫ણ ત્યાં વિચરતા હોવાથી તેમને માનનાર વર્ગ પણ હતા જ. એમાં બૌદ્ધ અને આવકના શ્રમણો એક બીજાની માન્યતાના ખંડન અને ઉપહાસ પણ કરતા. ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમના જાણવામાં આવ્યું કે જ્યારે સ્થવિર ગોચરી અર્થે કિંવા અન્ય કારણે વસતીમાં જાય છે ત્યારે માર્ગમાં આવે કે તરફથી એમને જાતજાતના પ્રશ્નો કરવામાં આવે છે, એ સર્વને ભગવંતના મુખથી યોગ્ય ખુલાસો મેળવાય તે સ્થવિરેને લાભ થાય અને દૂર રહ્યા રહ્યા પૂછનાર આજીવને પણ લાભ થાય. ગણધરમુખ ગૌતમસ્વામી મહારાજે પૂછ્યું. હે ભગવંત! સામાયિક વ્રતમાં રહેલા શ્રમણોપાસક યાને શ્રાવકના ઘરમાંથી કોઈ વાસણ આદિ વસ્તુ ચોરી લઈ નાશી જાય તે શ્રાવક સામાયિક પારીને તપાસ કરે છે ન કરે? અને જે કરે તે એ પિતાના વાસણ આદિની તપાસ કરે છે કે પારકાના?
ગૌતમ 1 એ પોતાના વાસણની તપાસ કરે છે; નહિં કે પારકાના.
ભગવાન ! શીલત્રત, ગુણુવ્રત, પ્રત્યાખ્યાન (પચ્ચખાણ ) અથવા પૌષધેપવાસ જેવી કરણી ટાણે એ પરનું પિતાપણું દૂર નથી થઈ જતું?
ગૌતમ! એ સાચું છે કે સામાયિક, પૈષધ આદિ બતમાં રહેલ શ્રમણોપાસક વસ્તુ
ધટ-પટાદિ પર્યાને પણ દ્રવ્ય કહેવામાં આવે છે, અને તેથી જેમ દ્રશ્યમાં પર્યાય રહે છે તેમ પર્યાયમાં પણ દ્રવ્ય રહે છે. અર્થાત અનેક વિશેષમાં સામાન્યપણે રહેવાવાળું દ્રવ્ય કે જે એક દ્રવયાર્થિક નયના વિષયપણે ઓળખાય છે તે અને બીજું પર્યાયમાં પૂર્વ પર્યાય, * સ્વરૂપ દ્રશ્ય આ બન્ને પ્રકારના દ્રવ્યોમાં ઉપાદાને કારણુતા એક સરખી રીતે રહેલી છે છતાં, એમાં ભવન (પરિણમન) સ્વભાવતા છે અને બીજામાં ભૂત તથા ભાવિ પર્યાયની કારણુતા છે. આ બંને દ્રવ્ય તથા પર્યાના યથાર્થ બોધના માટે સ્થાત તથા gવકારની અત્યંત આવશ્યકતા રહે છે. થાત્ અનંત ધર્મા(મક વસ્તુ(દ્રવ્ય)ને બંધ કરાવે છે. અને વિકાર વિશિષ્ટ પર્યાયનું નિરધારણ કરે છે. .
ઓમ ૧૩૪ )
For Private And Personal Use Only
