________________
અંકો ]
ળના ભવમાં દેવાનંદા અને ત્રિશલા જેઠાણી અને દેરાણી હતા. દેરાણીને રત્નાડ ગુમ કરવાના પરિપાકરૂપે આ ભવમાં પુત્ર ગુમાવવા પડ્યો.
બહુસાલ ઉદ્યાનમાં શ્રી મહાવીર
એક સવાલ-દેવ! બ્રાહ્મનું કુલ હલકું ગણાય. તીર્થંકરા તા ક્ષત્રિય વણુ જેવા ઉત્તમ વંશમાં જ ઉપજે એ શુ ખાટું છે?
ના, ના, દ્વિજવષ્ણુની હલકાઈનેા એમાં પ્રશ્ન જ નથી. જ્યાં બ્રહ્મચર્યંનાં બહુમાન હોય અને જ્ઞાન-અધ્યયનના વ્યવસાય હાય એ વર્ષાંતે હલકી કાણ કહે ? એ કથનમાં જેમ તુચ્છ તે હલકા કુળની વાત છે તેમ માંગવૃત્તિ વિષે કહેવાયુ છે. વિદ્વત્તામાં હરકાને ટપી જનાર અને સમૃદ્ધિથી ભરપૂર ભૂદેવ પણુ દક્ષિણા માટે હાથ ધરવાનેા. હૃદયમાં રહેલી જ્ઞાનગરિમા એનામાં ક્ષાત્રતેજ કે નેતાગીરિ નહીં જન્માવી શકે. જેમના હાથે વિશ્વનુ કલ્યાણ નિર્માયું હોય છે અને જે જગતને આત્મશ્રેયને માર્ગ બતાવવામાં મુખી વાના હેાય તે માંગણુવૃત્તિવાળા ન હોઇ શકે. એ દાતાર થાય પણ હાથ ધરનાર હરગીજ ન બને. એકલા જ્ઞાનથી નેતા ન થવાય. એ
બન
પાછળ અંતરને ઉકળાટ, ભુજાનું જોમ અને અજોડ નીડરતા હૈાવી જ જોઇએ. એથી જ ઇક્ષ્વાકુ જેવા ક્ષત્રિયકુલામાં તીય કરી આદિની ઉત્પત્તિ દર્શાવી છે. એ કથનમાં વસ્તુસ્થિતિના એધાણુ છે. ઊંચ-નીચની વિચારણા કે દ્વિર વણુ ની હલકાઈના ચિત્રણના પ્રશ્ન નથી. ગેાત્રના બે પ્રકાર વિચારીને એ કમ'થી બચવાના મેધપાઠ લેવાના છે. નહીં કે ઍનુ અભિમાન કર
૧૪૧
વાનેા ! ઊંધા અર્થ ગ્રહણ કરી મે' મરિચી ભવમાં જે મદ કર્યો તેનુ પરિણામ મારા પૂર્વભવાના વનમાંથી દીવા જેવું સ્પષ્ટ જણાય તેમ છે. ત્રેવીશ તીથ પતિએ વીશ સ્થાનકની સાધનામાં નાનાજનની સંપૂર્ણતા સાધી હતી અર્થાત્ બ્રાહ્મણુત્વ મેળવ્યું હતું, એટલે તીથ''કર ભવમાં એનેા પરિપાક લણવા તેમણે શૂરા ક્ષત્રિયા તરીકે કમર કસવાની હતી. મારી સાધનામાં થેાડી અધૂરાશ હતી એટલે બ્યાસી દિન બ્રાહ્મણુ સંસ્કૃતિમાં રહેવું પડ્યું. આ તે અપેક્ષા આશ્રયી કહેવાયુ. બાકી કર્મોની વિચિ ત્રતા એટલી બધી ગુંચવણભરી છે કે એમાં છદ્મસ્થની બુદ્ધિ કામ ન કરી શકે.
એક જ વાત યાદ રાખેા કે–‘ સારી વસ્તુ પ્રાપ્ત થઇ હોય તો પણ અભિમાન કે ગવ ન કરવા ’ અર્થાત્ ‘ મદ આઠે નિવારે વ્રતધારી’
પ્રભો ! આજે આત્મત્વની સાચી પિછાન થઈ. મને ભાગવતી દીક્ષા આપે, એમ દ્વિજશ્રેષ્ટ ઋષભદત્ત મેલ્યા. અને મને પણ ' એમ દેવાનંદા ઉભરાતા હુડે કહેતા આગળ વધ્યા.
દીકરા એવા ચરમજિનના હસ્તે સયમ સ્વીકારનાર આ જિયુગલ નિરતિચાર ચારિત્ર પાળી શિવમ ંદિર પહેાંચ્યુ એમ શાસ્ત્ર કહે છે; અને આળખાતા માતા-પિતા માત્ર બારમે દેવલાકે ગયા !
શાસનસ્થ ભેામાં ગણુધરા ઉપરાંત સંખ્યાબંધ જિ વિદ્વાનાની નામાવિલ છે. ત્યાં પછી બ્રાહ્મણુકુલ હલકાના પ્રશ્ન સભવે ખરા ? ચાકસી
