________________
૧૪૦ શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ ચૈત્ર લતાના રોમરાય કંઈ વિકસ્વર થઈ ગયાં છે! જેડાણ. ત્યાં તો એક જ ધ્વનિ ઊઠ્યો- એ તો અદભુત અતિ અદ્દભુત !! છતાં શ્રોતાગ્રંદની મેરી અંબા' ગતમ! દેવાનંદા, તો મારી નજરે તે પ્રભુ તરફ છે, પણ એક વ્યકિતની માતા છે. અખો દેવાનંદાની ચેષ્ટા વિસ્મિતપણે નિરખે આ શબ્દ કર્ણપટ પર અથડાતાં જ છે. ઉપદેશધારા કરતાં એને મન આ દિજ- તાસમૂહમાં ધરતીકંપ સમ આંચ લાગ્યો. અંગનાની એકાગ્રતા વધુ કિંમતી બની છે. નાનાથી મોટા સૅ અજાયબી પામ્યા. ખુદ એવી તે કઈ વ્યકિત છે કે જે અમૃત ઘુંટડા દેવાનંદાને પશુ ઓછું આશ્ચર્ય ન થયું. ગળવાના ત્યજી કુસકા તરફ મીટ માંડી રહી છે. કેટલાકને તો લાગ્યું કે-આ વર્ધમાન, જ્ઞાની
આશ્ચર્ય ! અરે એ વ્યક્તિ તો ખુદ સંતની કીર્તિ વરીને આ શા ગોટાળા વાળી ગૌતમ ગણધર પોતે જ, પ્રભુના પ્રથમ પટ્ટધર ! રહ્યા છે? દુનિયા જાણે કે ત્રિશલા ક્ષત્રિયાણીને એમનું આવું વર્તન કેમ ટીકાપાત્ર ન લેખાય? એ પુત્ર છે. ક્ષત્રીકુંડમાં જન્મ્યો અને યૌવન
આ તે વાડ જ ચીભડા ગળે' તેવું: એમાં વયે યશોદાને પરણ્ય, રાજવી નંદીવર્ધનની વળી અજાયબી શી! એ ઇદતિ જાતના અનુજ્ઞાપૂર્વક દીક્ષિત થઈ, જુવાલિકા તટે ભૂદેવ, કયાં અહંકાર ને ગરવ ઓછો હતો? કેવલ્ય મેળવ્યું. આમાં એક પણ પ્રસંગે આ પરાજય પમાડવાનો ઘટાટોપ કરી આવેલ એ દેવાનંદા દેખાણી છે ખરી ? માતા જ હતી પંડિત શિરોમણી કલ્પનામાં ન ઉતરે એ રીતે તે કયાં છુપાઈ હતી ? શ્રી વારના ચરણોપાસક બની ગયાં, બેંતા- સહસ્રરમીની હાજરીમાં અંધારું કયાં લીશની વયવાળા ગુરૂના એ પાંચ દાયકા વીતી સુધી ટકી રહે? સર્વજ્ઞ મહાવીર શંકાનું ગયેલ વયવાળા! વિધાન છતાં અતિ નમ્રા સમાધાન કરતાં બોલ્યાજાણકાર છતાં ગુરૂમુખે જવાબ મેળવવાના ગીતમ, મારું વન એ પુન્યશીલાની જિજ્ઞાસુ ! વીતરાગના ચરણ ચુમનાર ! ભક્તિ કુક્ષિમાં થયેલું. ચૌદ સ્વપ્નથી એ જાગ્રત રાગથી આકંઠ ડુબેલા ! ભલા આજે એ પણ થયેલ. કિંજમુખ્ય ઋષભદત્ત પણ એ દેવાનંદા પ્રતિ કેમ મીટ માંડી રહ્યા છે? વાત જાણે છે. મારી સ્થિરતા ખાસી દિવસ કારણ વિના એ દિજ આવી વિલક્ષણ વૃત્તિ રહી. પછી હરિણગમેલી દેવદ્રારા ગર્ભ– ન દાખવે, એમની બધી વાતો વિચિત્રા બદલી થર્યો. મને ત્રિશલા માતાની કક્ષિમાં દેશના સમાપ્ત થઈ. એ વિચિત્ર વલણ
લઈ જવાયો અને એને ગર્ભ માતા દેવાનંદાને અંગે પ્રશ્ન પૂછાય તે પૂર્વે જ કર જોડી મલ્યા. એ વેળા જ જોયેલા સ્વપ્ન પાછા ગણધરમુખ્ય બોલ્યા
જતાં અર્થાત હરાઈ જતાં એમને જણાયાં. પ્રભો ! દેવાનંદાના વદનની આ સ્થિતિ પ્રભો આપની વાત અક્ષરશઃ સાચી છે. શા કારણે સંસારી સ્નેહની ગૂઢતા હું જાણું ઋષભદત્ત અને દેવાનંદા આગળ આવી છું તેમ માતાની દષ્ટિ પિતાના પુત્ર પ્રતિ બોલ્યા. આજે કારણ જાણવા આતુર બન્યા. આવી એકધારી સર્જાય એને ખ્યાલ છે, મહાનુભાવો ! એ બધા કર્મના પ્રપંચ પણ આ તે શ્રમણ-બ્રાહ્મણરૂપ વિચિત્ર આત્માની પૂર્વ કરણને બેઠેલાં એ ફળે. આગ
