________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ,
[ વૈશાખ
આચાર્ય થઈ પાટ શાભાવી હશે, અનેક વાર વ્યાખ્યાન આપી વ્યાખ્યાનશાળાઓ ગજાવી હશે, છતાં કલ્યાણ નથી થયું તેનું શું કારણ? કારણ એટલું જ કે તે ભાવ પર નહાતા આવ્યું.
‘ઘરમાન શિયાઃ પ્રતિકૃતિ ન મારફૂન્ય –ભાવાન્ય ક્રિયાઓ ફળવતી થતી નથી. પણ આ ઉપરથી એમ સમજવાનું નથી કે દ્રવ્ય જ્ઞાન કે દ્રવ્ય ક્રિયા નિષિદ્ધ છે. દ્રવ્ય જ્ઞાન ને દ્રવ્ય ક્રિયા તે અવશ્યમેવ આરાધવા. યોગ્ય છે, પરમ ઉપકારી છે, ભાવ પર ચઢવા માટે પ્રબળ આલંબનભૂત છે; પણ તેનું આલંબન લઈને પણ ભાવ પર આરૂઢ થવાનું નિરંતર લક્ષ રાખવામાં આવે તો જ તેની સફળતા છે. કેવળ શુદ્ધ બુદ્ધિથી કથવામાં આવતું મારું આ સમસ્ત કથન સાપેક્ષ છે–એકાંકિત નથી, એ લક્ષમાં રાખજે.
આમ આ ત્રણે સૂત્રની એકવાકયતા છે; એ જ પ્રકારે સમસ્ત જિનવચન એકસૂત્રરૂપ છે, કારણ કે તેને ઇષ્ટ ઉદ્દેશ એક જ છે કે–શુદ્ધ આત્મતત્વની સિદ્ધિ કરવી અને આ ઈષ્ટ ઉદ્દેશને દુર્લક્ષ કરી, એકસૂત્રરૂપ જિનવચનથી વિરુદ્ધ જે ભાષણ કે આચરણ કરવું, તે ઉસૂત્રભાષણ કે આચરણ છે. આ જે બધું સંક્ષેપમાં સારભૂત કહ્યું તેને શાંતિથી સમાજ પર વિચાર કરતાં તને મેં જે આગળ કહ્યું હતું તેની ખાત્રી થશે કે--
ચરમ નયણ કરી માર્ગ વતાં રે, ભૂ સયલ સંસાર...
- પંથડે નિહાળું રે બીજા જિનતણે રે. ખરેખર ! વર્તમાન સમાજની ખેદજનક–દયાજનક પરિસ્થિતિ નિહાળતાં મારા એ અંતરાગાર નીકળી પડ્યા હતા. . જિજ્ઞાસુ પથિક–ગિરાજ ! ત્યારે માર્ગનું દર્શન કેવી રીતે થાય ? કેવા નયનથી થાય છે તે દર્શાવવા કૃપા કરો. ગિરાજ-જે નયને કરી માર્ગ દેખાય તે તો દિવ્ય નયન છે.
જિણે નયણે કરી મારગ જઈએ રે,
નયન તે દિવ્ય વિચાર.” પંથડે નિહાળું રે, જિજ્ઞાસુ-ગિરાજ ! તે દિવ્ય નયન શું ? ને તે કેમ પ્રાપ્ત થાય ? મને તેવું દિવ્ય નયન પ્રાપ્ત કરવાની તીવ્ર ઈચ્છા છે,
ગિરાજ–અહીં જિજ્ઞાસુ ! તારી જિજ્ઞાસાના અતિરેકમાં મધ્યાહ્ન થયો તેનું પણ તને ભાન નથી રહ્યું. ખરેખર ! સમાર્ગના જિજ્ઞાસુમાં આવી જ ઉત્કટ જિજ્ઞાસા પણ તને ભાન જેવા 19 અને 10 જોઈએ. તેવી પ્રશરત જિજ્ઞાસાથી અહા ! ભવ્ય તારો યોગમાર્ગ માં પ્રવેશ થઈ ચૂક્યો છે.
ને ઇ. ચહ્યા છે. પણ બહુ મોડું થયું હોવાથી હમણાં તું જ, અને આવતી કાલે પ્રાતઃકાળે તળેટીના દેવાલયની પાર્શ્વભૂમિમાં મને મળજે. ત્યારે હું તારી જિજ્ઞાસાને વિસ્તારથી સંતોષીશ, પથિક–જેવી આપની આજ્ઞાં. બન્ને પિતાપિતાની દિશામાં જાય છે.) (અપૂર્ણ)
ડૅ. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા, M. B. B. S.
For Private And Personal Use Only
