________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૦
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ ફાગણ પિતાને, પોતાના રાષ્ટ્રને વધુમાં વધુ ઐહિક સુખ કેવી રીતે મળે એના અનેક સાધન શોધતાં આવા વિગ્રહ ઉત્પન્ન થાય છે. એમાં પછી કેટલા સંહાર, કેટલે વિનાશ, કેટલે અભિનાશ થાય છે કે આ બધું કોના માટે થાય છે તેની કોઈને દરકાર હોતી નથી. હાલમાં જે અખંડ મનુષ્યસંહારનું સત્ર ચાલી રહ્યું છે તેથી તેની કલપના આવી જાય છે, પણ આવા પાશવી શક્તિના ચાળાનો અંત તે છેવટ આવવાનો છે જ, એ કૈઈપણું પોતે ચિરસ્થાયી તો ન જ થઈ રહે. ત્યારે તેમાંથી જે અનંત નિરાશાઓ, નિસાસા, વેદનાઓનું ભાન થશે ત્યારે જ તેમને આ માનવસંહારની ભયંકરતા પ્રતીત થશે, પણ એ બધું બહુ મોડું થએલું ગણાશે. અત્યારે પણ શાંતિની ઝંખના તે દેખાયા જ કરે છે, આત્મા પિતાના ગુણનું ભાન કરાવ્યા કરે છે, પણ પેલા પશુબળ આગળ અત્યારે આત્મબળ ઝાંખુ પડી ગએલું જણાય છે. અહિંસા એ આત્માનો ઉચ્ચ ગુણ છે એ વાતને હાલના જડવાદી હસી કાઢે છે અને એ કુપના પણ એમને મન બાલીશ જણાય છે પણ નિસર્ગ એવો ફટકો લગાવી રહેલ છે કે-જૈનધર્મને મુખ્ય સિદ્ધાંત જે અહિંસાવાદ તેને હસી કાઢનારા છેવટ તેમાં જ શાંતિ જશે. હાલના વિગ્રહમાં દેશની ભાવના એટલી પ્રબળ થઈ રહેલી છે કે–એને અંત શી રીતે આવશે અને મૈત્રી ભાવના કેવી રીતે પ્રગટ થયો એ એક ગૃઢ પ્રશ્ન છે, પણ તેને સાચો ઉકેલ કરી હોય તે અહિંસાનો આશરો લીધા વિના ચાલે એમ છે જ નહીં. લોહીથી ખરડાએલ વસ્ત્ર કોઈ લેહથી જોવા માગે છે તેનું તેવું કરવું મૂર્ખાઇભરેલું થશે. લોહીથી ખરડાએલ અને તે શુદ્ધ પાણીથી જ ઘેવું પડશે. તે વિના છૂટકે નથી, તેમ પાશવી બળનો નાશ કરવો હોય તે તેને માટે પાશવી બળ તદ્દન નકામું છે, તે માટે શુદ્ધ આત્મિક બળને જ ઉપયોગ કરવો પડશે.
, મહાયુદ્ધની કથા જયારે લેકે વાંચે છે ત્યારે અમુક પક્ષના જયથી રાજી થાય છે અને તેને પરાજય જોતાં નારાજ થઈ જાય છે. અને જાણે પોતે જ તેમાં એક પક્ષકાર હોય તેમ જયપરાજયનો તેલ કરવા બેસી જાય છે, એમ કરવામાં આપણે કેવી ખેતી અનુમોદના કરીએ છીએ અને આપણે પોતે પશુબળથી કેવા તણાઈ જઈએ છીએ તેને વિચાર પણ કરતાં નથી. જયારે જયારે જગતમાં વિગ્રહો થયા છે ત્યારે ત્યારે આમિક બળ અને પાશવી બળના જ એ સંઘર્ષણ થયાં હતાં એ સમજી રાખવું. ભારતીય યુદ્ધ કૌરવ પાંડ વચ્ચે થયું એમાં બીજું શું જોઈ શકાય છે ? એક બાજુ સત્ય પક્ષ અને છતાં નબળા પક્ષ અને બીજી બાજુ અસત છતાં પ્રબળ પશુબળ યુકત પક્ષ. એનું શું પરિણામ આવ્યું તે આપણે જાણીએ છીએ. રામ રાવણના યુદ્ધમાં એ જ નમૂનો જોવામાં આવે છે. યાદ પિતાનાં દુષ્કથી અર્થાત્ પશુબળમાં તણાઈ જવાથી નાશ પામ્યા. આ વિશ્વયુદ્ધમાં પણ બીજાને "કચરવા માટે નહીં પણ સમાનતા એટલે જૈનધર્મને જે સિદ્ધાંત છે તેને મેળવવા માગશે તે જ વિજયી થશે એ નિર્વિવાદ છે, માટે દરેક મનુષ્ય પશુબળ તરફ તણાવવાનું બંધ કરી આત્મિક બળ કેળવવા પ્રયત્ન કરો એ યોગ્ય છે.
શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ-માલેગામ
For Private And Personal Use Only
