________________
હૈ
વોરવિલાસ,
કરણ કરાવણ ને અનુમોદન, સરીખાં ફળ નિપજા. જાતે કરવું, બીજા પાસે કરાવવું અને કરનારની અનુમોદના કરવી, પ્રશંસા કરવી, તેનું મૂલ્ય આંકવું, તેની ખૂઝ જાણવી એમાં કોઈ વખતે સરખાં ફળ પણ મળે છે. એ આત્મિક વિદ્યાના વિચિત્ર પણ વિશિષ્ટ અનુભવ છે. સાધારણ રીતે કરાવનાર કરતાં કરનારને વધારે લાભ મળવે જોઈએ અને ઘણુંખરું તેમજ બને છે અને વાતની પ્રશંસા કરનારને તદ્દન સામાન્ય લાભ મળવો ઘટે અને બને છે પણ તેમજ પણ કર્મબંધનમાં રસબંધનો આધાર માનસિક દશા–આંતરવર્તન પર રહે છે, તેથી કોઈ વાર અનુમોદના કરનારની દશા એટલી બધી ઊંચા પ્રકારની, થઈ જાય છે કે એના અનમેદનના ભરમાં એ પણ ભારે આંતરર બતાવી શુભ કર્મબંધન કરે છે. અને કોઈ વાર તે કરનાર કરતાં પણું વધારે સારાં કર્મને વેગ અનુમોદના કરનાર સાધી શકે છે.
એક ધનવાન સુંદર સંસ્થા બંધાવે કે ઉજમણું કરે કે સંધજમણ આપે, પણ તેને તે પ્રસંગે માનપત્ર લેવાનું મન થઈ જાય કે પાઘડી બાંધવાની લાલસા થઈ જાય અને એક સામાન્ય માણસ એની ઉદારતાની દૂર બેઠા પ્રશંસા કરે તે ચોક્કસ સંયોગમાં અનુમોદના કરનારની શુભ કર્મ સંગતિ વધારે સારી થવાની પણ સંભવે છે. આ રીતે કરનાર, કરાવનાર અને અનુમોદના કરનારની ફળપ્રાપ્તિમાં વધારે ઘટાડે થયાના અનેક પ્રસંગે કલ્પી શકાય તેવું છે.
પણ પિતાની પાસે લા રૂપિયા હોય અને છતાં પાઈ પણ ન ખરચતાં બીજાની ઉદારતાની અનુમોદના કરવાને પરિણામે કરનાર જેટલું ફળ મેળવવાની આશા રાખે તે તેમાં તે ભૂલ કરે છે. છતી શક્તિએ કાંઈ ન કરવું અને માત્ર અનમેદનાને પરિણામે કાર્ય કરનારના જેટલા ફળની આશા રાખવી એમાં આત્મવંચના થઈ જાય છે અને ત્યાં
સરીખાં ફળ” ની આશા બેટી છે. એક સરખાં કાર્યની જોગવાઈ કે જરૂરીઆત ન હેય તે પ્રશંસામાં વાંધો નથી પણ છતી શક્તિ અને અનુકૂળતાએ માત્ર અનુમોદનાથી સંતોષ માની અકિંચિકર થવું પોષાય નહિ; બાકી સારાં કામની પ્રશંસા તે જરૂર કરવી ઘટે. પણ તેને તેવા કાર્યની પ્રેરણા મેળવવા માટે ચીવટ હોવી જોઈએ અને અશક્તિ ખરેખર હોય તે તેના પ્રમાણિક સ્વીકાર માટે હોવી ઘટે.
છતાં ચોક્કસ સંયોગમાં કરનાર, કરાવનાર અને અનુમોદના કરનાર સરીખાં ફળ” મેળવી શકે છે એ વાત બહુ આકર્ષક લાગે છે. બને તે કરવું, ન બને તે બીજા પાસે કરાવવું અને પિતે દૂર હોય તે આઘે રહ્યાં રહ્યાં કરનારની પ્રશંસા કરવી, પિતાની અશક્તિ કે બીનઅનુકૂળતા માટે ખેદ ધર અને કેાઈનાં કામમાં સાચાં ખરાં વિદ્ધ ઊભાં ન કરતાં, અથવા તેને કામ કરવામાં અમુક આશય કે અપેક્ષા હશે એવી કલ્પનાજાળની પાછળ બેટી ૧. ચોસઠ પ્રકારી પૂજાને કળશ, ગાથા ૮ મી.
- ૩૯૦ ) :
