________________
એક વાક્યપરથી થતી વિચારણા.
૨૭) ઉ૦-પરમાણુ નિત્ય છે. તેમાં રહેલા પર્યાય અનિત્ય છે, તેથી પરમાસુમાં રહેલા પર્યાયે સ્વયમેવ હોય તે નાશ પામે છે ને નવા બીજા ઉપજે છે. જે કઈ પરમાણુ નિત્ય હોવાથી તેના પર્યને પણ નિત્ય માને છે તે મિથ્યા છે. ભગવતીજીમાં સ્પષ્ટતાથી પર્યનું અનિત્યપણું કહેલું છે. એકેક પરમાણુમાં વણું ગંધ રસ સ્પર્શરૂપ અનંતા પર્યાયે હેાય છે.
- પ્ર. ૩૪-સર્વ ઇંદ્રિઓ અનંત પ્રદેશનિષ્પન્ન અંગુળના અસંમેય ભાગ પ્રમાણ (બાહલ્યવાળી) જાવ અને અસંખેય પ્રદેશાવગાઢ કહેલી છે અને તેના વિસ્તારને અંગે શ્રોત્ર, ચક્ષુ ને ધ્રાણેદ્રિય અંગુળના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણે, જિહા ઇંદ્રિય અંગુળ પ્રથકત્વ (બે થી નવ) પ્રમાણ અને સ્પર્શેન્દ્રિય શરીર પ્રમાણ કહેલ છે, તે શ્રોત્રાદિ ત્રણને વિસ્તાર જે અંગુળના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ કહેલ છે તે એકસરખે કે એમાં કાંઈ ઓછો વધતો એક બીજી ઇન્દ્રિયને વિસ્તાર છે?
ઉ૦-સર્વથી સ્તક પ્રદેશાવગાઢ ચક્ષુ છે, તેથી સંખ્યય ગુણ પ્રદેશાવગાઢ શ્રોત્ર છે અને તેથી સંખ્યય ગુણ પ્રદેશાવગાઢ પ્રાણ છે. તે ત્રણથી છહા ઇદ્રિય અસંખ્યાત ગુણ છે. અંગુળ મથકત્વ પ્રમાણ હેવાથી. અને તેનાથી સ્પશે દ્રિય સંખ્યાત ગુણ છે. (અસંખ્યાત ગુણ નહીં.) વધારેમાં વધારે લક્ષ
જન પ્રમાણુ હેવાથી. કેઈ સ્થાનકે ત્રણ ઇંદ્રિયથી રસનાઇદ્રિયને અસંખ્યાત ગુણ કહેલ છે, તે લેખક દોષ જણાય છે, કેમકે તે યુક્ત જણાતું નથી. આ અંગુળ આત્માંગુળ સમજવી.
| (અપૂર્ણ.).
એક વાક્યપરથી થતી વિચારણું.
નવજીવનના અંક ૮મા માં મહાત્મા ગાંધીજી લખે છે કે “એટલું તે સ યાદ રાખશે કે આપણે વિરોધીઓ-પછી તે અંગ્રેજ હોય કે આપણાજ વર્ગના સહકારીઓ હોય તેમને આપણે તિરસ્કાર ન કરીએ, તેમને ગાળ ન દઈએ, તેમનું અપમાન ન કરીએ. આપણુજ બળે આપણે ઝુઝવાનું છે, તેમને હલકા પાને નહીં. આ લડત સભ્યતાની છે સભ્યતાને જગતમાં શત્રુ નથી, નથી, નથી જ.”
આ વાક્ય પરમાત્માની વાણીની વાનકી રૂપ છે. મહાત્માશ્રીને અનેક લેખકો દેવની ઉપમા આપે છે તે વાત બહુ પસંદ કરવા જેવી નથી. વળી તેને જેન કે મહાન કહેવામાં પણ અમુક અપેક્ષાએ કેટલાકનું મન થાય છે ને કેટલાકનું અચકાય છે તેથી તે વાત પણ બાજુ ઉપર રાખીએ.
