________________
૨૭૮
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ. માત્ર ઉપર જણાવેલું વાક્ય કે જે તેના અંતઃકરણના ઉદ્દગારરૂપ છે, બીજાએને રાજી રાખવા માટે નથી. તેમનું વર્તન પણ એ પ્રમાણે જ છે એ વાત અનુભવ સિદ્ધ છે. હવે કૃપા કરીને આપણા મહાત્માઓ તે શબ્દને ધ્યાનમાં લઈને કહેશે કે–પોતાના વિરોધીઓ જૈન હો કે જૈનેતર હે–તેમના પ્રત્યે તેઓ એવું યથાસ્થિત વર્તન રાખે છે? તીરસ્કાર કરતા નથી? ગાળો દેતા નથી? અપમાન કરતા નથી? આપણી લડત સભ્યતાની છે એમ માને છે ?
બીજામાં એવા ગુણ વર્તતા હય, મન વચન અને કાયાથી તેનું તદુરૂપ વર્તાન લાગતું હોય છતાં તેના ગુણ ગ્રહણ ન કરવા, બીજા ગુણાનુવાદ કરતા હોય તે તે સાંભળીને ઉલટું નાખુશ થવું અને વખતપર તેના કાંઈક છીદ્રશેપીને અપવાદ બોલવા તે અમને તે મહાત્માઓને અંગે યોગ્ય લાગતું નથી. બહુ તે સાંભળી રહેવું ને મૈન ધારણ કરવું એટલું જ બસ લાગે છે.
અમને તે આ વાક્ય વાંચી બહુ આહાદ થાય છે. તે એટલા માટે કે પ્રાણસટ્ટાની સ્થિતિમાં. અણધારી ઉપાધિ આવી પડવાના ભયમાં અને અધિકારી વર્ગની પૂરેપૂરી કરડી નજરમાં જે મહાત્માના હૃદયના ઉદ્દગાર પણ એવા નીકળે કે આપણે આપણુ વિરોધીઓનું અપમાન ન કરીએ, તીરસ્કાર ન કરીએ, ગાળ ન દઈએ, આ થેડી વાત નથી. અમને તે બહુ મુશ્કેલ લાગે છે. આવાં વાક્યના વક્તાજ સ્વલ્પ દેખાય છે અને તેને આચરણમાં મૂકનારા તે ભાગ્યે એકાદ બે દેખાય છે, વધારે દષ્ટિગોચર થતા નથી. આપણે જેન છીએ. રાગ દ્વેષને જીતે તે જિન, તેમના ભક્તો-તેમને માર્ગે ચાલનારા તે જેન; તેથી આપણે તો એ મહાવાક્ય પ્રમાણે વર્તન રાખવું જ જોઈએ. રાખવાના ખપી થવું જ જોઈએ. જેઓ રાખતા હોય તેમનું બહુમાન કરવું જોઈએ અને મેટા ગણતા છતાં ન રાખતા હોય તેને યાદ આપવું જોઈએ. આ વાકયના આરાધનામાં આત્મકથાણ પણ રહેલું છે એ ચેકસ છે.
અન્ય કોઈ પણ પુરૂષમાં અપ્રતિમ એવો કોઈ પણ પ્રકારનો ગુણ દેખાય તે તેનું બહુમાન કરવું જોઈએ છતાં તેના પ્રત્યે અસહિષ્ણુતા બતાવવી કે ઉલટી નિંદા કરવી તે કઈ પણ પ્રકારે શેભાપ્રદ લાગતું નથી. આપણે તે ગુણ પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છા કરનારા ત્યારેજ ગણાઈએ કે જ્યારે તેવા ગુણવાળાની પ્રશંસા અને તેનું બહુમાન કરીએ.
ઈત્યલમ---
- -
૧ મહાત્માની ગાળામાં અપશબ્દ તે નજ હોય એટલું દયાનમાં રાખવું. ૨ સ ય ખટા.
