________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નામત સિક્ષણ પદ્ધતિના લાભાલાભ,
૨૫૧
सांप्रत शिक्षण पद्धतिना लाभालाभ.
શિક્ષણને પ્રભાવ જેમ જેમ વધતો ગયો તેમ તેમ દેશમાંથી અજ્ઞાન, વહેમ, રૂઢીઓ હઠવા માંડી. કન્યા વિક્રય, બાળલગ્ન, જ્ઞાતિવરા વિગેરે અનિષ્ટ રીવાજે ધીરે ધીરે દૂર થવા લાગ્યા. લોકોને નવા પ્રકાશને અનુભવ થવાથી પોતાની સ્થિતિનું ભાન થયું. તે સુધારવા પ્રયાસ અદરાયા. નવું જ્ઞાન, નવું સાહિત્ય, નવા ગ્રંથે, નવી શોધખોળ, નવી હિંમત અને ન જુ વધવા લાગ્યા. વિવિધ નવી શોધ થઈ ને નવા હુન્નરે દાખલ કરવા પ્રયત્ન થવા લાગ્યા. વેપાર માટે નવા સાહસો કરાયા અને પરદેશ ગમન થવા લાગ્યાં. પશ્ચિમની ઉચ્ચ કોલેજોમાં હિંદના પુત્ર અભ્યાસ કરી જ્ઞાનમાં તે દેશની પ્રજાથી પણ આગળ વધી ઉચ્ચ નંબરે પાસ થવા લાગ્યા. ગ્રેજયુએટ, કવિઓ, લેખક અને વક્તાઓને રાફડો ફાટ. લેકે સવાભાભિમાન, સ્વાતંત્ર્ય અને પોતાના જન્મસિદ્ધ હક શેમાં છે તે સમજવા લાગ્યા. ને તે મેળવવા ન્યાયની રીતે દઢ પગલાં ભરવા લાગ્યા. જે વિનાશકારી તોથી ભારતની પડતી થઈ છે તે અંદર અંદરનો દોષ અને કુસંપ વિસારી દેવાવા લાગ્યાં અને રાષ્ટ્રીય ભાવથી એકતાનું ભાન થવા લાગ્યું. આ બધા ફેરફારે નવી શિક્ષણ પ્રણાલીકાથી પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રીતે થયા છે, એ ખુશ થવા જેવું છે, એટલું જ નહીં પણ તે ભૂલી જવા જેવું પણ નથી.
સાંપ્રત શિક્ષણ પ્રણાલીકાના ગેરલાભ-લાભના પ્રમાણમાં ગેરલાભ ઘણું છે. પ્રથમ અને સૌથી મહત્વનો ગેરલાભ તે એ છે કે આ નવીન અને કહેવાતી ઉચ્ચ કેળવણીથી કેઈ સવતંત્ર ધંધે કરવાની લાયકાત નહીં આવતાં કેળવાયેલો નેકરીઆત વર્ગ માત્ર વધી પડે છે, તેથી વસ્તુત: દેશની આર્થિક સ્થિતિ સુધરતી નથી. એકાદ વિષયનું સાંગોપાંગ જ્ઞાન વિલાયત જઈ દ્રવ્યના મોટા ભેગે પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. આમ સર્વ વર્ગના લોકેથી બનવું કેવળ અશક્ય છે. આપણા જ દેશમાં એવી વ્યવસ્થા થવી જોઈએ. કેળવણી ઘણ મેંધી અને ખર્ચાળ થઈ ગઈ છે. શિક્ષણને અસહા બો ઉછરતી પ્રજાના શરીરને તાવી નાખે છે ને અકાળ મરણ ઉપજાવે છે. નવા કહેવાતા શિક્ષિત વર્ગને મેટે ભાગ પોતાને સુધરેલા માની તોછડાઈવાળે, વડીલો પ્રતિ તિરસ્કારની નજરથી જોનારો, બાહ્યાડંબરને વધારે પસંદ કરનારે, કેવળ વિતંડાવાદની વાત કરનાર અને પશ્ચિમની નવીનતા પર મોહી પડી તેને પરમ આદરથી પૂજનારે થાય છે, એટલું જ નહિ પણ દેશને કમનશીબે દેશની હત્રર કારીગરીને, દેશનાં ધર્મનાં રહસ્યોને, અને દેશના કેટ. લાક આચાર વિચારના તારતમ્યને સમજ્યા સિવાય તેને પણ એક તરફી મતથી
For Private And Personal Use Only
