________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૫૬
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રાસ..
આધુનિક જેનું કળાવિહીન ધાર્મિક જીવન.
પર્યુષણ પર્વ વ્યતીત થયાને હજુ બહુ વખત થયે નથી. હજુ સાંવત્સરિક પ્રતિક્રમણના “ઝંકારા' નાં દેલને શ્રવણેન્દ્રિયમાં અથડાતા બંધ થયા નથી. સ્વામીવાત્સલ્ય, સુપન, ઘેડીયાપારણ આદિનાં સમરણે હજુ તાજાંજ છે, તેથી અન્ય વિષયમાં પ્રવેશ કરતાં પહેલાં ધાર્મિક પ વિષે કાંઈક ઉલેખ કરવામાં આવે તે અસ્થાને યા અકાળે નહિ ગણાય. ધાર્મિક પ ધાર્મિક લાગણીને સતેજ રાખવાનું પ્રબળ સાધન છે. ચિત્રવિચિત્ર પ્રવૃત્તિઓથી ઘેરાયેલ આઠમી સહેજે ધર્મને વિસરી જાય; તેનામાં ધાર્મિકતા જાગતી રાખવાનું કામ આવાં પો કરે છે. પર્વોની
જનામાં બહુ દીર્ઘ દ્રષ્ટિ રહેલી છે. ધાર્મિક પ બે પ્રકારના હોય. એકમાં તપ, જપ, પૂજા આદિથી ધર્મની આરાધના કરવાનું જ લક્ષ્ય હેય. અન્યમાં ધર્મ નિમિત્તે આનંદ કરે અને એ જ ધર્મના અનુયાયીઓમાં પરસ્પર વાત્સલ્ય અને અનુરાગ વધે તેવી પ્રવૃત્તિઓ આચરવી તેવુંજ લક્ષ્ય પ્રધાન હોય. ક્રિશ્ચિયનેમાં ઈસ્ટર પ્રથમ પ્રકારનું પર્વ ગણાય; ક્રિસમસ નાતાલ અન્ય પ્રકારનું પર્વ ગણાય. મુસલમાનમાં રમજાન મહીનાના દિવસે પ્રથમ પ્રકારનું પર્વ ગણાય ઈદના દિવસે અન્ય વિભાગમાં આવે. જેનેતર હિંદુઓમાં ગોકુળઅષ્ટમી, દેવપોઢી અગિયારસ વિગેરે પ્રથમ વિભાગનાં પ લેખાય અને વિજ્યાદશમી, હેળી, દિવાળી, બળેવ વિગેરે ઘણું ખરું અન્ય વિભાગમાં આવે. આવી ગોઠવણ આપણી જૈન સંસ્થામાં છે કે નહિ? જૈન પર્વોમાં સાધારણ રીતે જ્ઞાનપંચની, કાર્તિક શુદિ ૧૫, મન અગિયારશ, ચૈત્ર શુદિ ૧૫, અશાડ શુદિ ૧૪, પર્યુષણ વિગેરે સમાવેશ થાય. દિવાળી મહાવીર નિવે ને દિવસ હેઈને તેને પણ જૈન પર્વ તરીકે લેખવામાં આવે છે. છેલ્લાં દશેક વર્ષધા મહાવીર જન્મદિવસને પર્વની કેટિએ પહોંચાડવાનો શુભ પ્રયત્ન આદરવામાં આવે છે. જે દષ્ટિબિન્દુથી પના વિબાગ પાડ્યા તે દ્રષ્ટિબિન્દુએ પર્યુષણ, જ્ઞાનપંચમી, મૌન અગિયારશ, અશાડ શુદિ ૧૪ વિગેરે પર્વોને સામાન્યતઃ ધર્મની આરાધનાના નિમિત્તક લેખી શકાય. જ્યારે કાર્તિક શુદિ ૧૫, ચૈત્રી પુર્ણિમા, મહાવીર જન્મદિવસ વિગેરે પર્વોની પ્રવૃત્તિ ધાર્મિક આનંદસાધક ગણી શકાય. પણ આવા પર્વેની જનામાં કેટલાક વાંધા દેખાય છે તે તરફ ધ્યાન ખેંચવા અત્ર ઉદ્દેશ છે. જે આનંદમૂળક પર્વો છે તેની ઉજવણ હજુ એવી રીતે થતી નથી કે નિયત ઉદેશ બરેબર સિદ્ધ થઈ શકતું હોય. કાર્તકી કે ચૈત્રી પૂનમને મહિમા જરા પણ અનુભવાતો હોય તે તે માત્ર તીર્થસ્થળમાં અનુભવાય છે, પણ અન્ય સ્થળોમાં આવી પૂર્ણિમાઓ અન્ય પૂર્ણિમાઓ કરતાં કાંઈ પણ વિશિષ્ટ મરણ મૂકી જતી નથી. વળી પૂર્ણિમાની ઉજવણી દિવસે કરવામાં આવે તેને તે કાંઈ
For Private And Personal Use Only
